Autor 
Centar za građansko obrazovanje (CGO) ukazuje na zabrinjavajući nastavak produkcije diploma Luča, koje su u disproporciji sa realnim kvalitetom obrazovanja u Crnoj Gori, a na što odavno opominju i sasvim suprotni podaci iz PISA testiranja.
Prema podacima do kojih je CGO došao, shodno Zakonu o slobodnom pristupu informacijama, u posljednjih pet školskih godina dodijeljeno je 5.165 diploma Luča u osnovnim školama i 5.005 diploma Luča A i B u srednjim školama.
“Procenat je na godišnjem nivou za osnovne škole varirao od 13,58%, koliko je zabilježeno u školskoj 2017/18, do 15,72%, u školskoj 2020/21 godini. Ovi procenti variraju i po opštinama, pri čemu je natprosječan broj uglavnom u Andrijevici, Beranama, Rožajama, Podgorici i Plavu. U Andrijevici je to najčešće išlo i do preko četvrtine učenika devetog razreda koji su dobijali ovu diplomu. Čak izraženija tendencija rasta ovih diploma je u srednjim školama, gdje je ta brojka od 15,11% u 2017/18 narasla do čak 20,36% u školskoj 2021/22 godini. I u ovoj kategoriji ima značajnih razlika među opštinama, a prednjače Andrijevica, Berane, Rožaje, Budva i Tuzi. Zanimljivo je da u Tuzima taj broj posljednjih godina ide i duplo iznad prosjeka, a u školskoj 2021/22 godini rekordnih 55% učenika četvrtog razreda je dobilo diplomu Luča A ili B”, navode u saopštenju CGO.
Kako dodaju, Šavnik je jedina opština koja tri od posljednjih pet školskih godina nije imala učenike sa ovom diplomom.
“Na drugoj strani, Crna Gora je na PISA testiranju koje je sprovedeno 2018. godine zauzela 52. mjesto, a u sve tri kategorije – čitanje, matematika i nauka – nalazi se isprod prosjeka država OECD-a. Kao i prilikom testiranja iz 2015. godine, potvrđeno je da je skoro svaki drugi učenik u Crnoj Gori funkcionalno nepismen. Istraživanje je sprovedeno u 78 država, a najbolje plasirana evropska država, na petom mjestu, je Estonija. Od zemalja bivše Jugoslavije, od Crne Gore su slabije plasirani BiH (62), Sjeverna Makedonija (67) i Kosovo (75). Slovenija je zauzela 21. mjesto sa rezultatima iznad prosjeka OECD-a, dok su Hrvatska (29) i Srbija (45) ispod OECD prosjeka”, navode u CGO.
CGO, kako ističu, godinama ukazuje na devastirajuće efekte zapuštenosti obrazovnog sistema koji se, od strane svih vlasti do sada, u velikom obimu koristi za hranjenje partijskih infrastruktura što dodatno urušava taj sistem i ograničava mu kvalitativnu transformaciju.
“Štampanje” diploma Luča, odnosno fiktivna produkcija “odlikaša”, iza kojih ne stoji znanje samo stavlja pod tepih suštinske probleme u obrazovnom sistemu.
U CGO cijene da je vrijeme da Prosvjetna inspekcija i Ministarstvo prosvjete počnu proces preispitivanja kvaliteta ovih diploma upoređujući ocjene ukupnog školovanja, rezultata sa takmičenja i broj odsustva tih učenika u toku školovanja, naročito sa zakazanih pismenih i kontrolnih zadataka, kao i ostale aktivnosti tokom obrazovanja sa datim diplomama, a kako bi utvrdili njihovu osnovanost.
“Jasno je da podaci u pojedinim opštinama bude sumnju da se zaista radi o realnim učincima uspješnosti učenika, a opšte je poznato i forsiranje odličnih ocjena i ove diplome zarad ostvarivanja koristi koje ona nosi prilikom upisa na fakultet, dobijanja stipendija, itd. Vjerujemo da postoji način da se stane na put fingiranom ocjenjivanju i da se uspostavi sistem po kojem zaista najbolji dobijaju ovu diplomu. A tih najboljih je, uz sav napredak društva, nauke i tehnologije realno do 10% školske populacije ili manje, što dodatno potvrđuje degradaciju diplome Luča”, navodi Snežana Kaluđerović, viša pravna savjetnica u CGO.
IZVOR: RTCG
