Autor 
Crveni krst je stvoren da spašava živote i zaštiti žrtve oružanog sukoba. Vremenom rad humanista postao je složeniji i suočava se sa izazovima bez presedana u haotičnom dobu modernog ratovanja.
Ova organizacija u Crnoj Gori ima tradicuju dugu gotovo vijek i po. Bilo je prvo Društvo na Balkanu, a 22. u čitavom svijetu.
Prisjetimo se, priča o humanosti i prvom nacionalnom humanitarnom Društvu u Crnoj Gori, započela je 1875. godine na Cetinju, pod imenom „Odbor za pomoć stradajućim Hercegovcima”, a nakon ratifikacije Ženevske konvencije prelazi u Crveni krst.
Fotografije sadržane u tekstu, iz zbirke su Državnog arhiva Austrije, nijesu prezentovane javnosti i ekskluzivno su ustupljene Radio Cetinju i portalu Cetinjski list za opremu ove priče.
Špadijer: Izložba slavi jedinstvo i jedinstvenost humanitarizma
Djelovanje Crvenog krsta Crne Gore u ratu i miru, od njegovog osnivanja 1875. godine, kroz Balkanske ratove, Prvi svjetski rat, period Banovine i Drugi svjetski rat, predstavila je nakon duže od godinu dana istraživačkog rada, Nataša Špadijer, autorka izložbe „Crveni krst 1875 – 1945″, a koja je postavljena u Spomen sobi Organizacije Crvenog krsta Cetinje.
Istraživanje bogatstva koje se čuva u fondovima Državnog arhiva Crne Gore, Narodnog muzeja, Nacionalne biblioteke, kao i Narodne biblioteke i čitaonice „Njegoš“, svjedoči o istoriji Crvenog krsta, ali i o razvoju drugih aspekata crnogorskog društva. Pored građe iz crnogorskih institucija na izložbi se mogu vidjeti fotografije iz Državnog arhiva Austrije kao i iz privatnih zbirki – istakla je Špadijer u razgovoru za Radio Cetinje.
Ovaj period, objasnila je, nije bio nimalo lak za Crnu Goru jer obuhvata četiri rata, ali i niz elementarnih nepogoda, epidemija, pandemija, siromaštva i gladi.
Balkanski ratovi i 108 ljekara dobrovoljaca iz Evrope
Humanitarizam koji je stvoren na Cetinju, ispričala je Špadijer, bio je utemeljen na sedam osnovnih principa: humanost, dobrovoljnost, nezavisnost, neutralnost, nepristrasnost, jedinstvo i univerzalnost.
Balkanski ratovi (1912–1913), predstavljali su veliki izazov za Društvo crnogorskog Crvenog krsta.
Mladi su dobrovoljno odlazili da pomognu, ljekari i medicinske sestre radili su neprestano… Tokom ovog perioda Crnoj Gori je stizala velika i nesebična pomoć od nacionalnih društava Rusije, Češke, Francuske itd. Društvu crnogorskog Crvenog krsta bilo je na raspolaganju 108 ljekara dobrovoljaca, iz cijele Evrope.
Prvi svjetski rat, nastavila je Špadijer, nosio je sa sobom novi izazov za ovo društvo.
Ponovo se otvaraju bolnice pod okriljem Crvenog krsta. Prikuplja se velika pomoć, kako u novcu tako i u drugim stvarima. Crveni krst je tokom ovog perioda podijelio dva i po miliona austrijskih kruna onima kojima je prijetila glad.
Vrijedi napomenuti činjenicu da se u vrijeme Zetske banovine izuzetno polagalo na motivisanost djece i mladih za učestvovanje u aktivnostima Crvenog krsta, a što vidimo kroz aktivnosti škola u kojima su se osnivali podmladci Crvenog krsta – kazala je Špadijer.
Crveni krst u službi misije obnove života
Podaci ukazuju, ispričala je Špadijer, da je rad Društva tokom Drugog svjetskog rata bio usmjeren na hiljade zatvorenika, izbjeglice, internaciju stanovništva, potragu za nestalima itd.
Arhivska dokumentacija potkrijepljena je obimnom fotografskom zbirkom, plakatima, nagradama…
Kroz tri cjeline mogu se pratiti medalje i diplome koje je Crveni krst dodjeljivao za humanost, markice koje su izdavane u korist Crvenog krsta, i cjelina koja sadrži pisma i dopisne karte kojima se traži pomoć ili nestali član porodice, obavještenja i pozivi o predstavama, izložbama, zabavama i igrama na sreću organizovanih u cilju prikupljanja pomoći za aktivnosti Crvenog krsta – zaključila je Špadijer.
Organizator izložbe, povodom 147 godina trajanja Crvenog krsta Crne Gore, je Organizacija Crvenog krsta Prijestonice Cetinje.
N.K.
