Devetog maja 1945. godine, kapitulacijom nacističke Njemačke okončan je Drugi svjetski rat u Evropi. Od tada se današnji datum obilježava kao Dan pobjede, a slavi se i kao Dan Evrope.
Ove godine se navršava 78 godina od završetka Drugog svjetskog rata i 73 godine od pokretanja inicijative za stvaranje Evropske unije.
Dan pobjede nad fašizmom
Bezuslovnu kapitulaciju Njemačke u Berlinu je nešto iza ponoći potpisao feldmaršal Vilhelm Kajtel, u ime Sovjetskog Saveza potpisnik je bio maršal Georgij Žukov, a u ime zapadnih saveznika britanski vazduhoplovni general Artur Teder.
Time je formalno završen Drugi svjetski rat u Evropi, ali su ostaci nemačkih trupa i njihovih saveznika još nekoliko dana pružali otpor. U Jugoslaviji je to potrajalo do 15. maja.
Datum koji predstavlja definitivni završetak Drugog svejtskog rata jeste 2. septembar, kada je na američkom bojnom brodu “Misuri” u Tokijskom zalivu, Japan potpisao kapitulaciju poslije bačenih atomskih bombi na Hirošimu i Nagasaki.
U ratu koji je trajao nešto manje od šest godina našla se 61 država i oko 110.000.000 vojnika.
Procjene govore o 50 do 80 miliona poginulih, od toga je civila bilo između 38 i 55 miliona.
Državna komisija bivše Jugoslavije svojevremeno je objavila da je u ratu poginulo 1.706.000 osoba, među njima više od 300.000 boraca.
Dan Evrope
Deveti maj obilježava se i kao Dan Evrope jer je tog dana 1950. godine ministar spoljnih poslova Francuske Robert Šuman objavio deklaraciju kojom je pozvao na uspostavljanje novog poretka u kojem ne bi bilo mjesta za sukobe među evropskim zemljama.
Suština njegove ideje bila je u uspostavljanju zajedničkih tijela, tačnije odnosa, najpre u proizvodnji i distribuciji uglja i čelika kao temelja industrijske snage.
Naredne godine osnovana je Evropska komisija za ugalj i čelik, koja je vremenom prerasla u Evropsku ekonomsku zajednicu, da bi četiri decenije kasnije, 1991. u holandskom gradiću Mastrihtu bila proglašena Evropska unija.
Evropski savet je 1955. godine u Milanu odlučio da se dan objavljivanja Šumanovog plana – 9. maj, obilježava kao Dan Evrope.
