Društvo
Fridom haus: Korupcija u politici i pravosuđu problem u Crnoj Gori, tužioci generalno lojalni DPS-u
Crna Gora je u posljednjem izvještaju međunarodne organizacije Fridom haus ponovo “Sloboda u svijetu” svrstana među djelimično slobodne države, sa skorom od 67 od mogućih 100 poena, kao i prošle godine. Dvadeset šest od 40 bodova osvojeno je u dijelu koji se tiče političkih prava, a 41 od 60 na polju građanskih sloboda. U izvještaju
Ilustracija, Foto: Shutterstock
Crna Gora je u posljednjem izvještaju međunarodne organizacije Fridom haus ponovo “Sloboda u svijetu” svrstana među djelimično slobodne države, sa skorom od 67 od mogućih 100 poena, kao i prošle godine.
Dvadeset šest od 40 bodova osvojeno je u dijelu koji se tiče političkih prava, a 41 od 60 na polju građanskih sloboda.
U izvještaju se podsjeća na promjenu vlasti 2020. godine, kada je, kako se navodi, okončana trodecenijska vladavina Demokratske partije socijalista (DPS).
“Međutim, zemlja je zahvaćena političkom i institucionalnom krizom zbog nestabilne i promjenljive parlamentarne većine i paralizovanog Ustavnog suda. Korupcija u politici i pravosuđu ostaje problem. Crna Gora je dom dinamičnog medijskog i sektora civilnog društva i, bez obzira na stalne probleme u okviru pravosudnog sistema, građanske slobode se generalno poštuju.
Ključni događaji u 2022. godini
Iz Fridom hausa, među ključnim događajima u prošloj godini, podsjećaju da je, nakon perioda nestabilnosti, vladi Zdravka Krivokapića u februaru 2022. izglasano nepovjerenje.
“U avgustu se vlada novog premijera Dritana Abazovića srušila u još jednom glasanju o nepovjerenju, podstaknuta njegovim potezom da potpiše kontroverzni sporazum koji je definisao status Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori. Višestranački savez je tada predložio Miodraga Lekića za premijera. Predsjednik Milo Đukanović je odbio predlog i raspisao vanredne izbore, što je parlament odbacio”, navode iz Fridom hausa.
Pokušavajući da izađe iz “ćorsokaka”, dodaje se, parlament je usvojio kontroverzni zakon koji ograničava predsjednička ovlašćenja, omogućavajući većini poslanika da predlože premijera ako predsednik to odbije. “Domaće grupe civilnog društva kritikovale su amandmane kao neustavne, a naišli su na neodobravanje od strane zvaničnika Evropske unije (EU) i SAD i pokrenuli talas protesta. Zastoj može da riješi samo Ustavni sud, koji na kraju godine nije imao kvorum”, navodi se u izvještaju.
U avgustu 2022. je, podsjećaju još iz Fridom hausa, skupštinska većina dala status nezavisne opštine Zeti, koja je do tada bila u sastavu Glavnog grada Podgorice. “Ovaj potez, koji je smanjio broj birača u Podgorici, promijenio je granice izbornog okruga u jeku kampanje za lokalne izbore i dogodio se u nedostatku smislenih konsultacija sa izbornom jedinicom”, ističe se u izvještaju.
Navodi se i da je u martu Tužilački savjet izabrao novog specijalnog državnog tužioca koji je dao prioritet istragama o korupciji na visokom nivou i finansijskim istragama, kao i poboljšanju povjerenja javnosti u tu instituciju. U međuvremenu, Odbor za sveobuhvatnu izbornu reformu se raspao u junu kada mu je prestao mandat, bez napretka, ističu iz Fridom hausa.
“Rasprostranjena korupcija”
U izvještaju se ističe da su korupcija i kronizam i dalje rasprostranjeni.
“Izvještaji Evropske komisije o napretku dosljedno dovode u pitanje integritet, kredibilitet, nepristrasnost, nezavisnost, odgovornost i postavljanje prioriteta Agencije za sprečavanje korupcije, a državni tužioci su generalno ostali lojalni DPS-u, što utiče na to koje slučajeve odluče da vode”, navode iz Fridom hausa, dodajući da organizacije civilnog društva i nezavisni mediji izvještavaju o korupciji među zvaničnicima i njenim efektima.
Među uhapšenim zvaničnicima koji su navodno umiješani u korupcionaške afere, podsjeća se, su bivša predsjednica Vrhovnog suda Vesna Medenica; predsjednik Privrednog suda Blažo Jovanić; predsjednik Odbora direktora državnog preduzeća “13. jul – Plantaže” Veselin Vukotić i bivša izvršna direktorica Verica Maraš; bivši direktor Uprave prihoda i carina Rade Milošević…
Za uhapšenog službenika Agencije za nacionalnu bezbjednost Petra Lazovića navodi se da je sin “najuticajnije osobe u Agenciji za vrijeme vladavine DPS-a”.
Iz Fridom hausa ističu da su tužioci bili u mogućnosti da vode slučajeve korupcije protiv vladinih zvaničnika pod nedavnim administracijama.
SPC moćan politički akter
Za razliku od režima DPS-a, navode iz Fridom hausa, nedavne vlade su se uglavnom suzdržavale od zastrašivanja i delegitimizacije opozicionih aktivnosti izjednačavajući ih sa prijetnjama državi ili javnom redu – iako je bilo povremeno takvih optužbi na račun raznih stranaka i Đukanovića i Abazovića.
“Zbog ovog mirnijeg političkog okruženja, nove opozicione političke grupe mogu da se pojave, da se takmiče na lokalnim izborima i učestvuju u javnoj sferi, a da ne budu označene kao ‘državni neprijatelji'”, dodaje se u izvještaju.
Dok je DPS pokazao značajnu snagu na lokalnim izborima u Nikšiću 2021. godine, gubitak glavnog grada Podgorice 2022. odražava opadanje podrške građana, ističu iz Fridom hausa.
“Uprkos gubitku na izborima u Podgorici, gradonačelnik DPS-a (Ivan Vuković) je ostao na svojoj funkciji do kraja godine. On je u oktobru priznao poraz, ali je kao opravdanje za ostanak naveo ustavne žalbe, po kojima Ustavni sud nije mogao da odluči jer mu nedostaje kvorum”.
Vjeruje se, kako navode iz Fridom hausa, da su mnogi članovi DPS-a povezani sa organizovanim kriminalom, koji “i dalje pruža mogućnosti za nezakonit pritisak na birače i kandidate”.
“Ni Krivokapićeva ni Abazovićeva vlada nisu zaustavile praksu klijentelizma, podrivajući planiranu depolitizaciju i profesionalizaciju javne uprave i stvaranje proklamovanog meritokratskog sistema. Srpska pravoslavna crkva (SPC) u Crnoj Gori ostaje moćan politički akter. Njen uticaj se ogledao u iznenadnom potpisivanju Temeljnog ugovora u avgustu 2022. godine od strane premijera Abazovića i patrijarha SPC, koji reguliše legalni status crkve u Crnoj Gori. Abazovićeva odluka da potpiše sporazum – koji se bavi pitanjima uključujući nekretnine, a kritikovan je od strane grupa za ljudska prava i drugih zbog toga što smatraju da crkvi nudi veću moć od drugih vjerskih zajednica – izazvala je kolaps njegove vlade”, navode iz Fridom hausa.
“Abazović vratio dio vatrene retorike DPS-a prema novinarima”
Za razliku od vlasti DPS-a, dodaje se, Krivokapićeva vlada nije nastojala da vrši pritisak na novinare. “Abazović je, s druge strane, vratio dio vatrene retorike DPS-a prema kritički nastrojenim novinarima”, ističu iz Fridom hausa.
Naglašava se i da je Radio televizija Crne Gore (RTCG), napravio je iskorak u transformaciji u “istinski javni servis”, sa uravnoteženijom uređivačkom politikom i inkluzivnijim i raznovrsnijim političkim sadržajem. “Istraživanja javnog mnjenja u 2022. godini pokazala su povećano povjerenje javnosti u RTCG, kao i povećanu gledanost”, dodaje se u izvještaju.
“Nedostatak spoljnog pritiska tokom 2021. i 2022. učinio je manje istaknutim unutrašnju cenzuru u medijskim kućama i autocenzuru među novinarima. Reporteri koji pokrivaju korupciju i organizovani kriminal i dalje su u riziku od nasilja”, ističe se.
Selektivna pravda sistemski problem
Napori za jačanje nezavisnosti pravosuđa se nastavljaju, iako je pravosuđe i dalje podložno pritiscima DPS-a, a korupcija u pravosuđu ostaje problem, napominju iz Fridom hausa.
“Novi specijalni državni tužilac suočen je sa gomilom zaostalih predmeta koje je njegov prethodnik odbio da procesuira. Dok je krivično gonjenje oslobođeno stiska DPS-a, selektivna pravda ostaje sistemski problem. Još uvijek postoje ozbiljni nedostaci u transparentnosti, otvorenosti, profesionalizmu i odgovornosti u pravosudnom sistemu”, ukazuju iz Fridom hausa.
Sudovi su slabo finansirani i često preopterećeni, a uslovi u zatvoru ne ispunjavaju međunarodne standarde za obrazovanje ili zdravstvenu zaštitu, dok zatvorski čuvari “navodno nekažnjeno zlostavljaju zatvorenike”.
“Romi, Aškalije, Egipćani i druge etničke manjinske grupe, kao i LGBT+ osobe, suočavaju se sa diskriminacijom. Žene u Crnoj Gori imaju zakonsko pravo na jednaku platu za jednak rad, ali patrijarhalne društvene norme često ograničavaju njihov nivo plata, kao i mogućnosti obrazovanja”, ističu iz Fridom hausa.
Uprkos padu vlasti DPS-a, pristup poslovima u javnom sektoru je često ograničen onima koji nemaju vezu, dodaje se u izvještaju.
“Državni sektor dominira većim dijelom crnogorske ekonomije, a srodni klijentelizam, kao i korupcija, predstavljaju prepreke normalnom poslovanju”, napominje se.
Iz Fridom hausa naglašavaju i da nasilje u porodici postaje sve ozbiljniji problem.
IZVOR: Vijesti
Aktuelnosti
Društvo
Gradonačelnik Prijestonice nagradio cetinjske vatrogasce
Ovo je još jedan primjer međunarodne solidarnosti i saradnje u kriznim situacijama, a nagrada za pripadnike Službe zaštite i spašavanja sa Cetinja dolazi kao znak zahvalnosti za njihov izuzetan doprinos i požrtvovanost tokom akcije spašavanja u Jablanici – kazao je Đurašković.
Gradonačelnik Prijestonice Cetinje Nikola Đurašković donio je Odluku o novčanoj nagradi za pripadnike Službe zaštite i spašavanja Filipa Latkovića i Igora Jovićevića koji su učestvovali u akciji spašavanja nakon katastrofalnih poplava i klizišta u Bosni i Hercegovini, saopšteno je iz gradske uprave.
Ovo je još jedan primjer međunarodne solidarnosti i saradnje u kriznim situacijama, a nagrada za pripadnike Službe zaštite i spašavanja sa Cetinja dolazi kao znak zahvalnosti za njihov izuzetan doprinos i požrtvovanost tokom akcije spašavanja u Jablanici – kazao je Đurašković.
Poplave i klizišta koje su zadesile Bosnu i Hercegovinu odnijeli su više od 20 života i izazvali veliku štetu, a pomoć je stigla iz brojnih zemalja, uključujući Crnu Goru. Služba zaštite i spašavanja sa Cetinja bila je među prvima koji su se odazvali pozivu za pomoć.
Kultura
Promocije zajedničke zbirke poezije „Crna Gora u pjesmama“ u petak
O knjizi će govoriti književnici: Dragana Petrić Đokić, Nataša Karadžić i Nikola K. Čelebić.
Promocije zajedničke zbirke poezije „Crna Gora u pjesmama“ biće održana 18. oktobra ove godine u DOO „Agencija za razvoj i podršku poslovanju“ -Cetinje.
O knjizi će govoriti književnici: Dragana Petrić Đokić, Nataša Karadžić i Nikola K. Čelebić.
Stihove će kazivati: Radojka Mugoša Petrić, Aida Orahovac Kuč, Danijela Nela Jovanović i Goran Popović Duks, Ivan Mugoša i učenica Kristina Balandžić.
U okviru promocije će nastupiti hor „Luča“ – Cetinje.
Specijalni gosti događaja biće: Slobodan Balandžić i muzička umjetnica Marijana Martinović.
Moderator će biti Danijela Bokan.
Organizatori su Radojka Mugoša Petrić i Aida Orahovac Kuč.
Društvo
Crna Gora ima 623.633 građana, Crnogoraca 256.436, Srba 205.307
Kao Crnogorci izjasnilo se 41,12 odsto, Srbi 32,93 odsto. Crngorskim jezikom govori 36,23 odsto, a srpskim 43,52 odsto građana Crne Gore
Crna Gora ima 623.633 građana, žena više nego muškaraca. Prosječna starost stanovništva 39,7 godina. Kao Crnogorci izjasnilo se 41,12 odsto, kao Srbi 32,93 odsto. Crnogorskim jezikom govori 36,23 odsto, a srpskim 43,52 odsto. Crnogorsko državljanstrvo ima 90,73 odsto građana – saopšteno je danas iz Uprave za statistiku MONSTAT na predstavljanju dijela konačnih rezultata Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova u Crnoj Gori, koji je sproveden krajem prošle godine.
Danas su predstavljaju rezultati Popisa stanovništva i prema polu i starosti, državljanstvu, nacionalnoj, odnosno etničkoj pripadnosti, vjeri, maternjem jeziku i jeziku koji se uobičajeno govori.
“U Crnoj Gori živi 623.633 građana, od čega je 306.807 muškaraca, što je 49,2 odsto, i 316.826 žena odnosno 50, 8 odsto”, saopšteno je na konferenciji za novinare.
90,73 odsto ima državljanstvo Crne Gore.
Stranih državljana sa mjestom boravka je u Crnoj Gori je 7, 82 odsto.
Podaci govore da Crnogorci čine 41,12 odsto stanovništva.
Srba je 32, 93 odsto. Kao Bošnjaci izjasnilo 9,45 odsto građana (58.956).
Kao Albanci izjasnilo se 4,97 odsto građana (30.978), kao Rusi 2,06 odsto (12.824), a kao Muslimani 1,63 odsto (10.162).
Nije željelo da se izjasni 2,88 odsto građana ili 17.907.
Najveći broj stanovnika govori srpskim jezikom – 43.18 odsto.
Crnogorskim jezikom govori 34.52 odsto stanovnika.
Svojim profesionalnim radom odoljeli smo brojnim izazova koji su pratili ovaj projekat. Popis je realizovan krajem 2023. godine, a u tom smislu MONSTAT je sve aktivnosti sproveo na odgovoran i profesionalan način – kazao je direktor MONSTAT-a Miroslav Pejović.
Popis u Crnoj Gori trebalo je da bude održan 2021. godine, ali je odgođen zbog pandemije koronavirusa.
Taj proces realizovan je od 3. do 28. decembra 2023, nakon što je njegov početak više puta odlagan zbog zahtjeva opozicije i vijeća manje brojnih naroda da se prethodno ispune određeni uslovi za njegovo sprovođenje.
Građani su imali pravo i mogućnost da od 1. do 7. oktobra provjere svoje podatke o etničko-kulturološkim karakteristikama prikupljenih popisom stanovništva, domaćinstava i stanova putem specijalnog softvera.
Svijet
UNICEF: Više od 400.000 djece raseljeno u Libanu u protekle tri nedelje
Borbe u Libanu su primorale 1,2 miliona ljudi da napuste svoje domove i većina njih je tokom protekle tri nedelje eskalacija pobjegla u Bejrut ili na sjever zemlje.
Više od 400.000 djece u Libanu je raseljeno u protekle tri nedelje, izjavio je visoki zvaničnik Unicefa, upozoravajući na “izgubljenu generaciju” u maloj zemlji koja se suočava sa brojnim krizama, a sada je uvučena u rat.
Izrael je pojačao svoju kampanju protiv militantne grupe Hezbolah koja dejstvuje iz Libana, uključujući pokretanje kopnene invazije nakon razmjena vatre sa tom proiranskom militantnom organizacijom tokom rata s Hamasom u Pojasu Gaze, prenosi AP.
Borbe u Libanu su primorale 1,2 miliona ljudi da napuste svoje domove i većina njih je tokom protekle tri nedelje eskalacija pobjegla u Bejrut ili na sjever zemlje.
Ted Čajban, zamenik izvršnog direktora UNICEF-a za humanitarne akcije, posetio je škole koje su preuređene u skloništa za raseljene porodice.
„Ono što me je zapanjilo jeste da je ovaj tronedeljni rat pogodio tako veliki broj djece. Dok sjedimo ovde 1,2 miliona djece je lišeno obrazovanja. Libanske javne škole su ili postale nedostupne, ili su oštećene ratom, ili se koriste kao skloništa. Poslednja stvar koja je potrebna ovoj zemlji, pored svega kroz šta je prošla, jeste rizik da izgubi nekoliko generacija“, rekao je Čajban.
Iako neke privatne škole u Libanu i dalje rade, javni obrazovni sistem je ozbiljno pogođen ratom, zajedno sa najranjivijim grupama u zemlji, kao što su palestinske i sirijske izbjeglice.
Izvor: Tanjug
Društvo
Monstat će predstaviti danas konačne rezultate popisa
Na planiranoj konferenciji za novinare u 11 sati biće predstavljeni rezultati stanovništva prema polu i starosti, državljanstvu, nacionalnoj, odnosno etničkoj pripadnosti, vjeri, maternjem jeziku i jeziku koji se uobičajeno govori, saopštili su iz Monstata.
Uprava za statistiku (Monstat) predstaviće danas dio konačnih rezultata Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova u Crnoj Gori, koji je sproveden krajem prošle godine.
Na planiranoj konferenciji za novinare u 11 sati biće predstavljeni rezultati stanovništva prema polu i starosti, državljanstvu, nacionalnoj, odnosno etničkoj pripadnosti, vjeri, maternjem jeziku i jeziku koji se uobičajeno govori, saopštili su iz Monstata.
Direktor Monstata Miroslav Pejović, rekao je ranije da će narednih dana uslijediti sukcesivno objavljivanje podataka o drugim karakteristikama stanovništva.
Građani su imali pravo i mogućnost da od 1. do 7. oktobra provjere svoje podatke o etničko-kulturološkim karakteristikama prikupljenih popisom.
Prema preliminarnim rezultatima popisa, u Crnoj Gori živi 633.158 stanovnika, što je za dva odsto više nego 2011. godine.
Društvo
Kraj protestima, radnici Košute očekuju isplatu
Njihova borba traje skoro 30 godina
Radnici nekadašnje Košute konačno su obustavili proteste, vjerujući da će isplata zostalih zarada otpočeti čim prikupe neophodnu dokumentaciju.
U razgovoru za Cetinjski list njihova predstavnica Dijana Vujović kaže da su sa Fondom rada i ministarkom Naidom Nišić dogovorili isplatu 6 zaostalih zarada u iznosu od po 600 eura.
Nama se duguje devet zarada, ali postigli smo takav dogovor da nam se isplati 6 zarada, jer Fond rada prema važećem zakonu isplaćuje maksimum toliko. Dobili smo čvrsto obećanje od ministarke Nišić da ćemo biti isplaćeni onako kako smo se dogovorili. Trenutno radimo na prikupljanju dokumentacije, i u četvrtak ćemo predati dio, pa se nadamo da će isplata biti uskoro – kazala je Vujović za Cetinjski list.
Advokat radnika Petar Martinović objašnjava da imaju određenih poteškoća, jer procedura nalaže da se mora pribaviti rješenje o prestanku radnog odnosa za svakog radnika.
Većina radnika nema rješenje o prestanku radnog odnosa koje izdaje Zavod za zapošljavanje, iako to potvrđuje listing Fonda PIO i radna knjižica. Iskoristiću priliku da apelujem na nadležno ministarstvo, da se nađe neko alternativno rješenje i da konačno krene isplata zaostalih zarada. Moram reći da nam je Ministarstvo rada dostupno u svakom trenutku i u korelaciji sa njima prikupljamo dokumentaciju, što nam predstavlja veliku pomoć. Mi ćemo u znak zahvalnosti prema ministarki Naidi Nišić totalno obustaviti proteste i radnici više neće stajati pored puta na Kruševom ždrijelu – kazao je Martinović za Cetinjski list.
Podsjetimo, 693 radnika očekuje isplatu 6 zaostalih zarada, što iznosi 2 i po miliona eura. 81 radnik traži povezivanje radnog staža. Njihova borba za ostvarenje radničkih prava traje skoro 30 godina. Osim radnika sa Cetinja, među njima su i radnici iz Bara i Danilovgrada gdje je Košuta imala svoje pogone.
