Najtraženiji italijanski mafijaš išao je u kafić ispred privatne sicilijanske klinike kad mu je prišao policajac i pitao ga kako se zove.
On nije slagao.
Samo je digao pogled i rekao: „Znate ko sam. Ja sam Mateo Masina Denaro.”
Do tog trenutka, oružane snage nisu bile sigurne da je taj čovjek zaista mafijaški „šef nad šefovima” kog love već tri decenije.
Prijavio se za posjetu klinici pod imenom Andrea Bonafede.
Ali poslije mnogo godina mukotrpne potrage i samo kompjuterizovane slike na koju je mogla da se osloni, italijanska vojna policija Karabinjeri bila je dovoljno sigurna da je to čovjek koga traži.
Tokom vremena provedenog na vrhu kriminalne organizacije Koza nostra, Mesina Denaro je nadgledao reketiranje, ilegalno odlaganje otpada, pranje novca i trgovinu drogom.
Osuđen je u odsustvu 2002. godine za niz ubistava.
To je i bila godina kada je nestao Mesina Denaro.
Trideset godina su istražitelji mogli da se oslanjaju samo na foto-robota i kratke snimke glasa da bi ga identifikovali.
Prijavljivano je da je viđan svuda, od Venecuele do Holandije.
Ali je na kraju uhvaćen u Palermu – u srcu njegove rodne Sicilije.
„Trebalo je toliko dugo vremena da bude uhapšen zato što je, kao što je bio slučaj sa drugim mafijaškim bosovima, bio zaštićen veoma gustom mrežom saučesnika, duboko ukorijenjenih i izuzetno moćnih na Siciliji i van nje”, rekao je za BBC italijanski novinar Andrea Purgatori.
Mnogi su pretpostavili da je hapšenje u ponedeljak rezultat dojave saradnika Mesine Denara, koji su smatrali da im bolesni bos više nije od koristi.
Na kraju krajeva, dugo se najtraženiji italijanski mafijaš osjećao dovoljno zaštićeno da se „slobodno kreće ulicama Palerma, duhovne prijestonice Koza nostre”, rekao je Purgatori.
Na kraju je otkriven u centru prometnog grada: ne baš na skrivenom mjestu.
Poslije 30 godina potrage, šta je konačno dovelo policiju do njega?
Na konferenciji za štampu, policija je odbacila teoriju o dojavi.
Umjesto toga, rekla je da je kombinovala istražiteljske metode stare škole sa savremenom tehnologijom da bi suzila krug osumnjičenih.
„Tokom godina, podigla se neka vrsta dimne zavjese oko Mesine Denara, sačinjene od mreže ljudi koji su mu bili odani”, rekao je Mitja Đaluc, advokat i profesor krivičnog postupka na rimskom Univerzitetu LUISS.
Više od decenije, policija je hapsila svakoga ko je bio osumnjičen da štiti ili pomaže Mesini Denaru.
Uhapšeno je više od 100 ljudi, uključujući Denarovu braću i sestre, a zaplijenjene su kompanije vrijedne više od 150 miliona eura.
„To je postepeno oslabljivalo njegovu mrežu i na kraju ga je učinilo ranjivijim”, rekao je general Teo Luzi.
Dimna zavjesa je počela da se razilazi.
Za to vrijeme, prisluškivani su domovi rodbine Mesine Denara.
Oni su sigurno bili svjesni da se njihovi razgovori prisluškuju, tako da je samo mali broj njih uopšteno govorio o „ljudima sa rakom” i „operacijama raka”.
A opet je to bilo dovoljno da privuče pažnju istražitelja – naročito zbog dugogodišnjih glasina da je Mesina Denaro bolestan.
Ovi presretnuti razgovori, u kombinaciji sa nadzorom internet pretraga o Kronovoj bolesti i raka jetre kod saradnika Mesine Denara, navela je Karabinjere da pretpostave da mafijaški bos traži liječenje.
Potom su sakupili detalje o svim muškim pacijentima koji boluju od raka rođenim 1962. godine blizu Trapanija, u zapadnoj Siciliji.
Istražitelji su počeli da prate njihove živote, suzivši potragu na 10 osumnjičenih, a potom na pet.
Jedno ime im je upalo u oči: Andrea Bonafede, nećak pokojnog mafijaškog bosa Leonarda Bonafedea.
Čovjek koji se predstavljao kao Bonafede navodno je dvaput operisan u Palermu, 2020. i 2021.
Ali mapiranje telefonskog signala pokazalo je da je telefon pravog Bonafedea bio daleko od prijestonice Sicilije jednog od dva dana kada se ovaj nalazio pod hirurškim nožem.
Kad je zakazana sesija hemoterapije na njegovo ime, Karabinjeri su znali da je to njihova šansa.
U ponedjeljak ujutro, više od 100 članova oružanih snaga opkolilo je kliniku La Madalena.
Mesina Denaro je ulazio u kafić kad je primijetio veliko prisustvo policije.
Pošao je da se okrene, ali je spazio još policajaca kako zatvaraju ulicu.
Nije bježao. Možda je i sam bio svjestan da je sve bilo samo pitanje vremena.
Detalji života Mesine Denara prije hapšenja tek sada počinju da izlaze na vidjelo.
Živio je u neuglednoj kući u Kampobelo di Macari, 116 kilometara od Palerma.
Njegov komšija je izjavio za italijansku televiziju da je često viđao čovjeka i da su se redovno pozdravljali.
Policija nije pronašla oružje u skrovištu, prema prvobitnim izvještajima, već luksuzne parfeme, skup namještaj i dizajnersku odjeću.
Sklonost Masine Denara prema skupoj robi bila je naširoko poznata.
Kada je uhapšen, navodno je nosio sat vrijedan 35.000 eura.
Policija je saopštila da je, umjesto da izgleda kao „skrhan čovjek”, djelovao kao „dobrostojeća, njegovana osoba”.
Iako je predstavljao izvor nezadovoljstva za vlast i porodice njegovih žrtava, činjenica da je vlastima trebalo toliko dugo vremena da uhvate Mesinu Denara samo je dodatno pojačavala njegov mit, rekao je profesor Đaluc.
„Naravno, bio je prisiljen da živi izuzetno oprezno i morao je besprekorno da planira svaki pokret.”
Internet pretraga njegovih saradnika možda je doprinijela hapšenju Mesine Denara, ali je malo vjerovatno da je bos lično koristio tehnologiju zbog rizika od ostavljanja digitalnih tragova.
„Mafijaški bos, da bi nastavio da operiše neometano, mora da se kloni tehnologije i da se vrati skoro primitivnom načinu života, vrativši se korijenima verbalne komunikacije i stvorivši paralelnu i sofisticiranu tajnu šifru za komunikaciju sa saveznicima”, objasnio je profesor Đaluc.
Italijani su opčinjeni njegovim hapšenjem.
Premijerka Đorđa Meloni odletjela je pravo do Sicilije da lično čestita oružanim snagama, dok hvalospjevi pristižu sa svih strana političkog spektra.
„Mesina Denaro je bio poslednji kum najbrutalnije generacije mafijaša. Pošto je počeo da se krije, Koza nostra je potpuno promijenila stav, postavši tiša i gotovo nevidljiva, praktično podzemna organizacija”, rekao je za BBC novinar Andrea Purgatori.
Mafijaš se jednom hvalio da bi svojim žrtvama mogao da napuni čitavo jedno groblje.
Purgatori kaže da su sve do devedesetih ubistva bila svakodnevna.
„Mesina Denaro je počinio neke od najnasilnijih i najsvirepijih zločina kojih se sjeća Italija”, kaže on.
Suđeno mu je 2002. godine u odsustvu i osuđen ja ne doživotnu kaznu zatvora.
Među ubistvima za koja je odgovoran spadaju:
- Ubistvo anti-mafijaških sudija Đovanija Falkonea i Paola Borselina iz 1992. godine
- Ubistvo Antonele Bonano, trudne djevojke rivalskog mafijaškog bosa
- Bombaški napadi 1993. godine u Milanu, Firenci i Rimu, u kojima je stradalo 10 ljudi
- Otmica i ubistvo Đuzepea Di Matea, jedanaestogodišnjeg sina mafijaša koji je svjedočio za državu. Dječak je držan u zatočeništvu dvije godine prije nego što je ubijen; njegovo tijelo je rastvoreno u kisjelini da njegova porodica ne bi mogla da ga sahrani.
Profesorka kriminologije sa Univerziteta u Eseksu Ana Serđi rekla je za BBC da je malo vjerovatno da Koza nostra može da preživi bez kultnog bosa, koji je postao simbol otpornosti mafije.
„Ko će preuzeti vlast – ili da li to uopšte neko može – tek ostaje da se vidi”, rekla je ona.
IZVOR: BBC