Društvo
Ministarstvo javne uprave: Sajber krize rješavaće nova Agencija za sajber bezbjednost
Agencija za sajber bezbjednost čije je formiranje najavila Vlada Crne Gore imaće izuzetan značaj prilikom zaštite kritične infrastrukture, a to je snadbijevanje električnom energijom, vodom, obezbjeđivanje drumskog, avio i vodenog saobraćaja. Riječ je o servisima koji imaju najveće posljedice po život građana, kazali su iz Ministarstva javne uprave. Agencija za sajber bezbjednost imaće status državne
Foto: Shutterstock
Agencija za sajber bezbjednost čije je formiranje najavila Vlada Crne Gore imaće izuzetan značaj prilikom zaštite kritične infrastrukture, a to je snadbijevanje električnom energijom, vodom, obezbjeđivanje drumskog, avio i vodenog saobraćaja. Riječ je o servisima koji imaju najveće posljedice po život građana, kazali su iz Ministarstva javne uprave.
Agencija za sajber bezbjednost imaće status državne Agencije i, kako su objasnili iz resornog ministarstva, uz Vladin CIRT zauzimaće ključnu poziciju u sistemu sajber bezbjednosti Crne Gore.
Njene nadležnosti utvrđuje Zakon o informacionoj bezbjednosti, koji je prošao javnu raspravu, i koji prvi put prepoznaje termine poput “sajber krize”, a definiše i načine postupanja u slučaju incidenata.
Ovim Zakonom su definisani nivoi incidenata, kao i po prvi put uvedena sajber kriza, te načini postupanja tokom sajber incidenata i sajber krize, obaveze ograna, jasno definisane nadležnosti Agencije i Vladinog CIRT-a, postupanja u slučaju incidenata, izvještavanje, inspekcija i stručni nadzor, te kaznene odredbe. Kako bi imali operativne mehanizme za sajber bezbjednost, zakonom smo i predvidjeli adekvatne finansijske preduslove za njihov rad, koji će obezbijediti kontinuirano jačanje sajberotpornosti. Od izuzetne je važnosti adekvatno opremanje ove Agencije, kao i organizaciono njeno uređenje, a to su aktivnosti na kojima Ministarstvo javne uprave već radi, budući da nam je intencija da Agenciju učinimo operativnom u što kraćem roku – rekli su iz ministarstva.
Međutim, domaći kadar koji bi uspješno mogao odgovoriti sajber opasnostima jeste problem, ali MJU u planu ima brojne edukacije, te saradnju sa Univerzitetom Crne Gore.
Nedostatak kadra u ovoj oblasti je činjenica sa kojom se susreću mnogo naprednije države, sa mnogo snažnijim ekonomijama, od Crne Gore. Ministarstvo javne uprave iz tog razloga planira brojne aktivnosti na edukaciji, kako kroz program Digitalne akademije, tako i kroz Projekat WB3C Centra za edukaciju za sajber bezbjednost i sajber kriminal koji realizujemo sa Republikom Slovenijom i Francuskom. Posebnu pažnju poklanjamo i saradnji sa Univerzitetom Crne Gore, sa kojim kreiramo zajedničke programe i projekte, te ICT klasterom Cortex. Prevazilaženje ovog problema jedino je moguće kroz sinergetski pristup sa akademskom i ICT zajednicom – kazali su iz MJU.
Sajber napade za predsjedničke izbore dočekali spremniji
Odgovarajući na pitanje o šteti koja je uslijedila nakon sajber napada u avgustu prošle godine, iz ministarstva saopštavaju da je najveća posljedica tih napada bila nedostupnost servisa koje su imali građani te nemogućnost adekvatnog pružanja usluga od javne uprave generalno.
Pravovremenom reakcijom su posljedice ublažene, jer su sačuvani podaci, koji su iz backup procedurom restore ponovo vraćeni – navode iz MJU.
Naveli su da je došlo do određenih sajber napada 19. marta u prvom krugu predsjedničkih izbira, ali da su ih dočekali spremni.
Sada smo spremniji za ovakve napade, zahvaljući pravovremenoj reakciji Vladinog CIRT-a u Ministarstvu javne uprave, koji je nedavno formiran i ima funkciju GSOC-a, odnosno operativnu funkciju reakcije u režimu 24/7, što u avgustu 2022. godine nije bio slučaj – kažu iz Ministarstva.
Objašnjavaju da su uvođenje 24/7 nadzora mreže državnih organa i Vladine infrastrukture, uspostavljanje seta alata za sajber ekosistem, uvođenje sistema multifaktorske autentifikacije, realizacija nekoliko obuka zaposlenih iz oblasti postupanja u incidentnim situacija, pokretanje raznih programa edukacije, podizanje svijesti i sajber higijene samo neki su od mehanizama koji su realizovani.
“Partneri bitni, moramo ojačati nacionalnu infrastrukturu”
Kako objašnjavaju, na polju sajber bezbjednosti kontinuirano sarađuju sa partnerima iz Evropske unije i Nato pakta, ali i bilateralno sa drugim zemljama.
Najviše sarađujemo sa SAD, gdje je planirana saradnja sa Birom za sajber bezbjednost State Departmenta. Vlada UK pružila nam je podršku za angažovanje eksperta za izradu zakona, a sa njima radimo i na jačanju svijesti u oblasti sajber bezbjednosti kao i na drugim projektima. Nedavno smo, prilikom boravka u Briselu, dogovorili određene načine saradnje, konkretno sa Belgijskim CIRT-om, a veoma brzo ćemo imati i slične aktivnosti sa CIRT-om Vlade Republike Slovenije koji će omogućiti razmjenu tehničkih informacija, što je od ključnog značaja u ovoj oblasti – kazali su iz Ministarstva javne uprave.
Kako kažu, kroz projekat EU Sajber rapid responce su dva inostrana eksperta koji rade sa Ministarstvom javne uprave na jačanju infrastrukture, a tvrde da je jedan od ciljeva jačanje nacionalne infrastrukture.
Svakako da smo posvećeni međunarodnoj saradnji, ali želimo prevashodno da ojačamo nacionalne kapacitete i doprinosimo vlastitim resursima sistemu kolektivne bezbjednosti NATO-a u ovoj oblasti. Težimo tome da, u slučaju budućih incidenata, imamo adekvatno razvijene nacionalne institucije i timove koji mogu rješavati sve izazove kojih će neupitno biti – naveli su iz MJU.
Podcrtavaju da puna implementacija Zakona o informacionoj bezbjednosti mora biti prioritet, te da moramo shvatiti i navići se na činjenicu da su sajber napadi kontinuitet i realnost u svijetu i da moramo nastaviti da jačamo naše kapacitete u ovoj oblasti.
Izvor:RTCG
Zabava
Kira Najtli je zvijezda Netfliksove triler serije
Prva sezona serije Black Doves imaće premijeru 5. decembra ove godine.
Netfliks je objavio prve fotografije sa seta špijunske triler serije Black Doves, u kojoj glavne uloge igraju Kira Najtli i Ben Višo.
Scenario za Black Doves napisao je Džo Barton, poznat po kriminalističkoj seriji Giri/Haji i naučno-fantastičnom trileru Projekat Lazarus. Serija ima šest epizoda koje su režirali Aleks Gabasi i Liza Ganing, piše Tudum. Fotografije sa seta objavljene su na Netfliksovom zvaničnom Instagram profilu.
Najtli je glumila profesionalnu špijunku Helen Veb, koja radi za misterioznu organizaciju Black Doves i špijunira svog muža političara. Nakon što neko ubije njenog ljubavnika Džejsona (Endrju Koji), njena šefica Rid (Sara Lankašir) angažuje ubicu Sema Janga (Ben Višo), koji mora da zaštiti Helen dok istražuje ubistvo svog ljubavnika.
Pored pomenutih glumaca, glumačku postavu čine Luter Ford, Fin Benet, Trejsi Ulman, Adil Aktar, Endru Bjukan, Ketrin Hanter, Sem Troton, Ela Lili Hajland, Adam Silver, Ken Novosu, Gabrijel Krivi i Omari Daglas.
Prva sezona serije Black Doves imaće premijeru 5. decembra ove godine. Netfliks je potvrdio da će serija dobiti drugu sezonu.
Izvor: Index.hr
Svijet
EU uvodi strožije ciljeve protiv zagađenja vazduha od 2030.
Gotovo 300.000 smrtnih slučajeva godišnje u EU može se pripisati zdravstvenim posljedicama zagađenja vazduha, što ga čini “najvećim zdravstvenim rizikom za životnu sredinu u Evropi”, saopšteno je iz EU
Ministri Evropske unije i službeno su podržali strožije ciljeve za smanjenje zagađenja vazduha od 2030. godine, u pokušaju bolje zaštite ljudi i životne sredine.
Gotovo 300.000 smrtnih slučajeva godišnje u EU može se pripisati zdravstvenim posljedicama zagađenja vazduha, što ga čini “najvećim zdravstvenim rizikom za životnu sredinu u Evropi”, saopšteno je iz EU, a prenosi Hina.
Nova ograničenja odnosiće se na čestice PM10 i PM2,5, azot-dioksid i sumpor-dioksid koji uzrokuju respiratorne probleme.
Građani će imati pravo na odštetu ako se razbole zbog nepoštovanja graničnih vrijednosti, navodi se u saopštenju.
Dvije godine za unošenje pravila u zakone
Članice EU mogu da traže odlaganje roka do 2030. godine, ali pod određenim uslovima.
Nova ograničenja dio su dogovora između predstavnika Evropskog parlamenta i država članica EU postignutog u februaru.
Članice EU imaju dvije godine da prenesu nova pravila u nacionalno zakonodavstvo. Zemlje koje se ne budu pridržavale ograničenja, mogle bi biti novčano kažnjene.
Cilj novih pravila je da se odredi pravac akcionog plana Evropske komisije za nulti nivo zagađujućih materija u vazduhu, vodi i zemljištu do 2050. godine.
Izvor: Al Jazeera
Servisi
U srijedu pretežno sunčano
Najviša dnevna temperatura vazduha do 27 stepeni
U Crnoj Gori u srijedu pretežno sunčano vrijeme, povremeno uz umjerenu oblačnost.
Iz Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju, tokom noći najavljuju jače naoblačenje.
Na sjeveru ujutru, mjestimično povećana niska oblačnost ili magla, koja se ponegdje može duže zadržati tokom prijepodneva.
Vjetar će biti slab do umjeren, promjenljivog smjera, na krajnjem jugoistoku povremeno umjeren do pojačan sjeveroistočni.
Jutarnja temperatura vazduha od 4 do 16, najviša dnevna od 17 do 27 stepeni.
Hronika
Određen pritvor osumnjičenom za nedozvoljene polne radnje nad maloljetnicom
Sumnja se da je Lj.J. (60) ovo krivično djelo izvršio na štetu maloljetne osobe stare 16 godina.
Osnovno državno tužilaštvo (ODT) na Cetinju odredilo je pritvor do 30 dana šezdesetogodišnjem Lj. J. za kojeg se sumnja da je neprimjereno dodirivao 16-godišnjakinju, saznaje Radio Cetinje.
Kako je ranije saopšteno iz Uprave policije (UP), Lj.J. je osumnjičen za krivično djelo nedozvoljene polne radnje.
Sumnja se da je Lj.J. (60) ovo krivično djelo izvršio na štetu maloljetnog lica starog 16 godina na način što je dok se sama nalazila u svojoj porodičnoj kući neprimjereno dodirivao. Osim toga, izvršen je pretres stana i drugih prostorija koje osumnjičeni koristi i tom su prilikom pronađeni pištolj marke Glock i startni pištolj, sa odgovarajućom dokumentacijom odnosno dozvolama, koji su oduzeti iz preventivnih razloga – navodi se u saopštenju.
Hronika
Uhapšen Cetinjanin
Nema povrijeđenih, počinilac je uhapšen.
Cetinjanin M.K. (35) ispalio je više hitaca iz vatrenog oružja u Bajovoj ulici na Cetinju kod zgrade „Kruzer“.
Prema nezvaničnim informacijama iz vrha Uprave policije, jedna muška osoba uhapšena je pod sumnjom da je ispalila više hitaca iz vatrenog oružja.
Pucnjava se dogodila nešto prije 19 sati, raspoložive informacije govore da su hici ispaljeni u vazduh, da nema povrijeđenih osoba, a da je počinilac uhapšen.
Svijet
UN osuđuje ‘najgora ograničenja’ pomoći Gazi od početka rata
Izrael je intenzivirao operacije na sjeveru opkoljene palestinske teritorije, gdje su UN upozorile da su stotine hiljada ljudi zarobljene.
Čini se da se Gaza razorena sukobima suočava s najgorim ograničenjima pomoći od početka rata Izraela i Hamasa prije više od godinu dana, saopštio je UN u utorak, žaleći se zbog posebno razarajućeg uticaja na djecu, piše AFP.
Situacija za djecu iz dana u dan postaje sve gora nego dan ranije – rekao je James Elder, portparol UNICEF-ove agencije za djecu.
Ogromna područja Gaze devastirana su izraelskim uzvratnim napadom na teritoriju nakon što je napad Hamasa 7. oktobra prošle godine izazvao rat, prenosi Radio Slobodna Evropa.
Izrael je intenzivirao operacije na sjeveru opkoljene palestinske teritorije, gdje su UN upozorile da su stotine hiljada ljudi zarobljene.
Uprkos očajničkoj potrebi da se poveća količina pomoći koja stiže, Elder se žalio da se pristup pomoći pogoršava.
Bilo je “nekoliko dana u protekloj sedmici (gdje) nije bilo dozvoljeno da uđu komercijalni kamioni – dodao je Elder.
Sada vidimo vjerovatno najgora ograničenja humanitarne pomoći koja smo ikada vidjeli.
Ranije ove godine, usred upozorenja da bi UN mogle proglasiti potpunu glad u Gazi, Elder je rekao da je postojao “stvarni pritisak da se otvore nove rute i pristupne tačke”.
Ali sada, “vidjeli smo apsolutni preokret toga”, upozorio je on, dodajući da smo od maja “vidjeli da su dosljedne ulazne tačke blokirane”.
Sjeverna Gaza u međuvremenu “nije imala hranu, nikakvu pomoć u hrani u cijelom oktobru”, dodao je on.
Strašan nedostatak pomoći, zajedno s nemilosrdnim udarima i činjenicom da je oko 85 odsto Pojasa Gaze pogođeno nekim oblikom naredbe za evakuaciju, učinilo je teritoriju “u suštini nepogodnom za život”, rekao je Elder.
Uprkos eskalaciji izraelskih vojnih operacija u određenim područjima, u ponedjeljak je počeo drugi krug kampanje vakcinacije protiv dječje paralize za stotine hiljada djece.
Akcija vakcinacije počela je nakon što je Pojas Gaze potvrdio svoj prvi slučaj dječje paralize u 25 godina.
Kao i prvi krug, i drugi će biti podijeljen u tri faze, uz pomoć lokalizovanih “humanitarnih pauza” u borbama: prvo u središnjoj Gazi, zatim na jugu i konačno na najteže dostupnom sjevernom dijelu teritorije.
Prošle sedmice, UN je priznao da će drugi krug biti “komplikovaniji” nego kada su prve doze date prošlog mjeseca.
Izvor: Radio Slobodna Evropa/Pobjeda