‘Narod protiv elita’: Zašto raste desni populizam u Evropi

Sa pobjedom Giorgije Meloni i njene stranke Braća Italije na izborima, čime je ova zemlja dobila “najdesniju” vlast od ere Mussolinija, pojačali su se stari argumenti da Evropa sve više ide udesno. Prije toga, ultradesničarska stranka nacističkog porijekla, Švedske demokrate, postala je druga najveća politička snaga u ovoj zemlji. U Finskoj i Španiji očekuje se

Sa pobjedom Giorgije Meloni i njene stranke Braća Italije na izborima, čime je ova zemlja dobila “najdesniju” vlast od ere Mussolinija, pojačali su se stari argumenti da Evropa sve više ide udesno.

Prije toga, ultradesničarska stranka nacističkog porijekla, Švedske demokrate, postala je druga najveća politička snaga u ovoj zemlji.

U Finskoj i Španiji očekuje se da će se nakon izbora sljedeće godine, ukoliko pobijedi desna koalicija, u vlasti naći i ultradesničarske partije.

U Mađaraskoj je Fidesz Viktora Orbana već na vlasti.

Iako je bio prisutan i mnogo ranije, desni populizam je porastao u Evropi prethodnih 15 godina, pogotovo nakon finansijske krize 2008. i izbjegličke krize 2015, koje su u fokus stavile upravo strahove ljudi kojima često populisti manipulišu – ekonomske i kulturološke.

Dok se izborni uspjeh desnih populista stabilno povećavao tokom tog vremena, podrška za ljevicu i desnicu je opala.

Pri tome ne treba zaboraviti da populizam nadilazi ljevicu i desnicu, dakle može biti prisutan na obje strane političkog spektra, međutim, stručnjaci smatraju da je desni populizam trenutno opasniji za liberalne demokratije.

‘Narod protiv elite’

Populizam je, prema holandskom politologu Case Muddeu koji ga proučava, isključiva ideologija koja smatra da je društvo izričito podijeljeno u dvije homogene i suprotstavljene grupe – “obične građane”, “ljude”, “narod” na jednoj strani, te na drugoj strani – “elite” ili “korumpirane elite”, “establishment”, “privilegovane”, a onda i “migrante”, “izbjeglice”, “strance” i slično.

Populističke stranke tvrde da direktno predstavljaju ovu prvu grupu što često uzimaju kao opravdanje da zaobilaze institucije, demoniziraju protivnika i svaku debatu svode na “mi” i “oni”, odnosno “ljudi protiv neprijatelja”, “narod protiv elita” ili “obični ljudi protiv moćnika”.

Populizam kod političara se često zasniva na “moralnoj” platformi a ne nekom utvrđenom političkom programu.

Kao što tvrde neki stručnjaci, populisti pokušavaju prerezati Gordijev čvor moderne politike mačem od navodnih jednostavnih rješenja. Tako su desničarskim populistima svojstvene oportunističke politike kojima žele brzo zadovoljiti glasače i pridobiti njihovu podršku, nudeći im instant rješenja.

Naprimjer, na nedavnim izborima u Švedskoj, Švedske demokrate iskoristile su strah građana od uličnih ubistava i nasilja u pojedinim predgrađima, rekavši da će se to riješiti kada oni pobijede jer će “migrante poslati nazad vozom u Kabul”.

Desni populizam u Evropi ima određene karakteristike koje se mogu pratiti, kao što je stabilan rast ovih stranaka koje obećavaju da će povratiti nacionali suverenitet i koje su u određenoj mjeri protivimigrantske, te njihova sposobnost da utiču na političku agendu drugih stranaka.

Takozvana politika “cordon sanitaire”, odbijanje da se sarađuje sa ekstremnim strankama, propala je čak i u zemljama u kojima se to tradicionalno sprovodilo, kao sada u slučaju Švedske gdje druge stranke pregovaraju sa Švedskim demokratama.

Ekonomski i kulturološki strahovi

Uspjeh desnih populista često se objašnjava kao posljedica globalizacije i neoliberalizma, što uključuje i porast migracija.

Proces globalizacije koji se intenzivirao krajem 80-tih pratio je i brzi razvoj tehnologije, što je sve dovodilo do premještanja proizvodnje i određenih društvenih posljedica, a nejednakost u nekim zemljama je porasla.

Vladajuće elite su tada usvojile narativ o neizbježnosti ovih procesa, zbog čega su se neki pobunili protiv onih koji ih predstavljaju u politici, a takođe i protiv međunarodnih organizacija, Evropske unije, globalnih finansijskih, medijskih, farmaceutskih i drugih organizacija, koji su postali simbol onih koji profitiraju od globalizacije nauštrb običnih ljudi koji su zakinuti u tom procesu.

Desni populisti su uspjeli generisati i iskoristiti taj strah ljudi od potencijalnog gubitka posla te gubitka ili smanjenja socijalnih davanja zbog priliva migranata, strah od gubitka sigurnosti, gdje se migranti predstavljaju kao teroristi i kriminalci, te strah od gubitka nacionalnog identiteta i “našeg načina života”.

Tradicionalne stranke se tu predstavljaju kao nesposobne ili nevoljne da riješe ove stvarne ili percipirane strahove, što dovodi do frustracija i uspjeha desnih populista.

Kanadska autorka Naomi Klein tvrdi da su ovakvi gubici nepodnošljivi za ljude koji smatraju sigurnost i status svojim pravom stečenim rođenjem, što prema njoj obuhvata sve “bijele ljude”. Kako navodi, Donald Trump je direktno “dirao u tu ranu”, kao i kampanja za Brexit, kao i svi desni populisti.

Prema nekim istraživanjima, glasači koji su primarno zabrinuti zbog kulturološkog uticaja migracija su ključni glasači desnih populističkih stranka, međutim, oni su poprilično mala grupa.

S druge strane, glasači koji su primarno zabrinuti zbog ekonomskog uticaja imigracija, takozvani periferni glasači, su veća grupa i velika je vjerovatnoća da će i oni glasati za desne populističke stranke, ako u njima vide rješenje za svoje strahove. Kako interesi ove dvije grupe mogu biti različiti, uspješni desni populisti su oni koji mogu privući obje ove grupe.

Ono što određuje uspjeh jedne ovakve stranke je njena sposobnost da mobilizuje i ključne i glasače na periferiji.

U svemu tome treba istaći važnost nacionalizma kao alata za mobilizaciju koju koriste desni populisti te naglašavaju “nacionalni način života”.

Učestalo je mišljenje da desni populisti u razvijenim zemljama Zapadne Evrope najviše djeluju u kontekstu ekonomskog pada tokom prethodnih decenija, dok se oni u Istočnoj Evropi uglavnom oslanjaju na etnički nacionalizam, gdje se glasači mobilizuju na osnovu navodne ugroženosti “glavne grupe” i negativnih stavova prema multikulturalizmu.

Demistificirana pozicija političara

Ipak, postoje slučajevi u kojima je populizam rastao bez ekonomske krize, kao u Švedskoj i Holandiji, i slučajevi kada ekonomska kriza nije dovela do rasta populizma, kao u Irskoj.

Mudde ističe da je argument da populisti rastu u vremenu ekonomske krize prejednostavan te dodaje da oni radije postaju aktivni u specijalnim okolnostima, kada postoji kombinacija prezira ljudi prema mainstream strankama i političarima, stvarna ili percipirana prijetnja “našem načinu života” te harizmatični populistički lider ili liderka.

Prema njegovim riječima, do uspona populizma je došlo i zbog promijenjene uloge medija, odnosno njihove privatizacije i komercijalizacije (gdje mediji često postaju glas određene političke opcije ili koriste ‘atraktivne’ izjave populista kako bi privukli publiku i povećali zaradu), zatim većeg obrazovanja i edukovanosti građana, što je sve dovelo do demistificiranja pozicije političara.

Sve više građana smatra da ima dobro razumijevanje politike i onoga što političar radi i misle da oni mogu to raditi puno bolje.

To naravno ne znači da nužno mnogi ljudi zaista žele da budu političari, nego da se odnos između političke elite i građana promijenio, što je doprinijelo usponu desnog populizma.

IZVOR: AL JAZEERA

Aktuelnosti

NP Lovćen: Podsticati mlade generacije da razvijaju ljubav prema...

Neobjavljeni demo snimci Džimija Hendriksa na aukciji u novembru

Više djelova grada u utorak bez struje

I stranci određuju rezultate popisa

Centar grada bez vode od 11 časova

Sjutra pretežno sunčano

Društvene mreže

Društvo

NP Lovćen: Podsticati mlade generacije da razvijaju ljubav prema prirodi

Kroz aktivni odmor, igru i druženje djeca su se upoznala sa buškraft vještinama, kako da se snađu u prirodi, ali i kako na najbolji način da sačuvaju zaštićena područja i nacionalne parkove

Učenici sedmog i osmog razreda Osnovne škole “Njegoš”, tokom boravka u Nacionalnom parku Lovćen, na zanimljiv način su saznali koje vještine su potrebne za snalaženje u prirodi.

Kroz aktivni odmor, igru i druženje djeca su se upoznala sa buškraft vještinama, kako da se snađu u prirodi, ali i kako na najbolji način da sačuvaju zaštićena područja i nacionalne parkove – objavljeno je na Fejsbuk stranici NP Lovćen.

Kako dodaju, organizovano je i posebno spremanje hrane u kotliću, pa su djeca, nastavnica i svi prisutni “uživali najprije u čoko-banana dezertu, a zatim u gulašu”.

Organizacija ove aktivnosti u NP Lovćen ima za cilj da podstakne mlade generacije da razvijaju ljubav prema prirodi i nacionalnim parkovima – navodi se u objavi.

Aktivnost je, kako dodaju, organizovao stručni saradnik za saradnju sa lokalnom zajednicom Mirko Laličić, a uz pomoć stručnjaka za “Bushcraft & outdoor survival skills“ Pavla Vujoševića i Filipa Zečevića, koji su avanturisti, pustolovi i zaljubljenici u prirodu i tradiciju Crne Gore.

Zabava

Neobjavljeni demo snimci Džimija Hendriksa na aukciji u novembru

Džimi Hendriks se smatra jednim od najznačajnijih gitarista u istoriji muzike, čiji stil u kojem je spajao rok, soul, bluz i džez imao veliki uticaj na muzičare širom svijeta.

Magnetofonske trake sa dosad neobjavljenim demo i drugim snimcima pokojnog američkog muzičara Džimija Hendriksa naći će se 15. novemba na aukciji u zajedno sa mnogim Hendriksovim ličnim predmetima poput odjeće, saopšteno je aukcijske kuće “Prop Store”.

Među snimcima koji će se naći na aukciji su i demo snimci pjesama “Up From The Skies”, “Ain‘t No Telling” i “Little Miss Lover”, koje su se našle na drugom albumu Hendriksovog benda “The Jimi Hendrix Experience”, “Axis: Bold as Love”, kao i demo verzija “Stone Fre” koja je objavljena na B strani singla “Hey Joe”, piše “Guardian”, a prenosi Tanjug.

Ove verzije nikada ranije nijesu emitovane, publika ih nije čula i nijesu kružili okolo – rekao je Mark Hohman, muzički konsultant aukcijske kuće “Prop Store”. Istakao je da se demo verzije koje će se naći na aukcijskoj prodaji razlikuju od ranije objavljenih po dužini i po zvuku.

Mnogo su črvšće i tečnije. Možete čuti više gitare, po čemu je Hendriks, očigledno, bio poznat. Stručnjaci koji su čuli ove snimke slažu se da su oni superiorniji u odnosu na sve druge verzije tih pjesama – pojasnio je Hohman.

Dodao je da će onaj ko bude kupio trake moži da se pohvali “da ima sopstvene pjesme Džimija Hendriksa koje samo on može da sluša”.

Kako navodi “Guardian”, očekuje se da će samo traka koja sadrži demo snimke biti prodata za do 200 hiljada funti.

Kolekciju prodaje Patriša Triksi Saliven, koja je bila lična asistentkinja Hendriksovog menadžera Majkla Džefrija u periodu između 1966. i 1973. godine, i koja je sarađivala sa muzičarima, najčešće tako što je rezervisala termine u studijima i kreirala rasporede turneja.

Ona je nakon Džefrijeve smrti 1973. godine prikupila materijale iz njegove kancelarije, a na aukciji će prodavati i mnoge lične predmete Hendriksa i članova njegovog benda.

Riječ je o računu za hemijsko čišćenje za zelenu somotsku jaknu, zlatno odijelo i narandžaste pantalone koji su pripadali Hendriksu, platni listovi članova njegovog benda, kao i prvi ugovor benda.

Među ličnim predmetima su i obrazac SAD koji je Hendriks popunio kako bi zatražio izvod iz matične knjige rođenih koji mu je bio potreban za dobijanje pasoša, planovi putovanja i pojedini papiri sa ličnim finansijama.

Potencijalni kupac moraće da pregovara sa prodavcem ukoliko bude poželio da demo snimke negdje objavi.

Džimi Hendriks se smatra jednim od najznačajnijih gitarista u istoriji muzike, čiji stil u kojem je spajao rok, soul, bluz i džez imao veliki uticaj na muzičare širom svijeta.

Među njegovim najčuvenijim pjesmama su ”Purple Haze”, ”Foxey Lady”, ”All Along the Watchtower”, ”Castles Made of Sand” i druge.

Izvor: Tanjug

Društvo

I stranci određuju rezultate popisa

U Crnoj Gori krajem prošle godine bilo registrovano više od 94.000 tuđih državljana

U Crnoj Gori je 31. decembra prošle godine, samo tri dana nakon što je završen popis stanovništva, domaćinstava i stanova, bilo registrovano 94.098 stranaca koji su po različitim osnovama zakonito boravili u našoj zemlji.

Kako je rečeno Pobjedi iz sektora zaduženog za odnose s javnošću Ministarstva unutrašnjih poslova, oni nemaju preciznu statistiku za 31. oktobar 2023, referentni datum na koji se odnose svi podaci prikupljeni tokom prošlogodišnjeg popisa, ali i ovi svakako dobro ilustruju odnose snaga i poziciju domicilnog stanovništva u tom periodu. Podaci ukazuju da je tada privremeni boravak imalo 36.655 stranaca, produženi privremeni boravak još 27.630, a stalno je bilo nastanjeno njih 29.813.

PODACI MUP-A

U susret sjutrašnjem objavljivanju prvih konačnih podataka, koje će Uprava za statistiku prezentovati javnosti u 11 sati, iz MUP-a smo potražili preciznije podatke iz njihovih registara o državljanima stranih zemalja koji su oko popisa i u njegovo vrijeme (zakonito) boravili u Crnoj Gori.

Podsjećamo da su do sada jedini i ujedno preliminarni rezultati popisa objavljeni 25. januara ove godine. Prema njima, u Crnoj Gori su bile popisane 673.203 osobe, od čega je 633.158 stanovnika naše zemlje, bez obzira na njihovo državljanstvo, zatim 217.441 domaćinstvo, 396.873 stana i 1.400 naselja. Najveći broj građana imali su Podgorica, Nikšić, Bar i Bijelo Polje, u kojima živi više od polovine crnogorskog stanovništva.

Zakon o popisu definiše da je trebalo da podaci budu prikupljeni od svih crnogorskih državljana koji imaju prebivalište ili boravište u Crnoj Gori, uključujući i one koji privremeno borave na nekom drugom mjestu, ali i strance sa odobrenim privremenim ili stalnim boravkom, te one kojima je naša zemlja uobičajeno mjesto boravka. To znači da bi svi koji su popunili popisne obrasce ujedno trebalo da pripadaju ovim grupama ljudi koji legalno borave u našoj zemlji.

S obzirom na to da je razlika između ukupno popisanih i popisanih stanovnika 40.045, to bi moglo značiti ili da je među anketiranima čak šest odsto onih čije je regulisanje zakonitog boravka tada bilo u toku (što je malo moguće), ili da su to oni koji pod (zakonom) nedefinisanim uslovima borave na teritoriji Crne Gore.

Kada je riječ o domaćim i stranim državljanima koji imaju zakoniti boravak u Crnoj Gori, pa se, samim tim, smatraju stanovnicima naše zemlje, bilo ih je 633.158. Ako bismo, bez kalkulacija o mogućim greškama i procentu stanovništva koje nije popisano, iskoristili podatak MUP-a da su u vrijeme popisivanja njih 94.096, ili 14,86 odsto, bili strani državljani, došli bismo do i do podatka da je među popisanim osobama samo 539.062 onih koji imaju crnogorski pasoš.

Naravno, statistika nikada nije tako prosta, te se uvijek mora uzeti u obzir i mogući stepen greške, kao i mnoge druge okolnosti koje su pratile popisno anketiranje. Ipak, i ovako okvirno upareni podaci ukazuju na eventualne posljedice promjene zakona o državljanstvu, koji bi omogućio desetinama hiljada stranaca (možda čak i za svih 94.096) već odomaćenih u Crnoj Gori da dobiju njeno državljanstvo. A koliko bi ih tek bilo ako bi ga zatražili i ljudi koji ne žive u Crnoj Gori…

RUSIJA, SRBIJA, TURSKA…

Posebno su interesantni podaci koji se odnose na broj stranaca koji su krajem prošle godine imali privremeni boravak ili bili stalno nastanjeni u našoj zemlji.

Očekivano, najviše ih je bilo iz Ruske Federacije – 26.104 njihova državljanina su bila registrovana u Crnoj Gori, dok ih je iz Ukrajine bilo 2.337, a stranaca s turskim državljanstvom još 10.421. Od zemalja sa kojima se naša država graniči (na kopnu), sa Kosova je bilo 3.672, a iz Albanije 2.994 osobe sa pasošima ovih zemalja.

Prema istim podacima, blizu 30.000 ljudi, koji su tada (prvremeno ili trajno) bili nastanjeni u Crnoj Gori, bilo je iz Srbije i Bosne i Hercegovine. Konkretno, bilo je registrovano 21.850 onih sa pasošem Srbije i još 7.556 sa pasošem Bosne i Hercegovine. Iako je ovih stranaca manje od pet odsto među ukupno popisanim stanovništvom, oni i dalje mogu uticati – čak i značajno – na konačne podatke u mnogim kategorijama. To se, prije svega, odnosi na etničko-kulturološke karakteristike građana izražene odgovorima na pitanja o nacionalnoj, odnosno etničkoj pripadnosti, zatim vjeri, maternjem jeziku, te jeziku kojim lice uobičajeno govori. Upravo ti podaci, uz one o broju stanovnika, polu, starosti i državljanstvu, biće sjutra objavljeni.

Neće biti dodatnih provjera

Nikola Zirojević iz SD-a zatražio je od Monstata prošle sedmice da omogući korišćenje softvera za kontrolu podataka sa popisa i 15 dana nakon objave rezultata.

Kao razlog je naveo prilično kratak period od samo sedam dana tokom kojih su građani to mogli uraditi, te probleme sa pristupom i pronalaženjem lica koja su identifikovana.

Za danas je zakazana posljednja 11. sjednica Odbora za praćenje popisa stanovništva, kao i praćenje sprovođenja procesa, čiji je član i Zirojević. Kako je kazao za Pobjedu, na njoj neću ponavljati zahtjev za produženje roka za provjeru podataka putem softvera, jer je već dobio odgovor Monstata.

Rečeno mi je da je interesovanje za korišćenje softvera bilo prilično nisko, te da se, nakon objave, rezultati popisa ni u kojem slučaju ne mogu korigovati. Pošto sam usmenim putem već dobio odgovor na zahtjev, ne vidim potrebu da isto pitanje ponovo pokrećem – precizirao je Zirojević.

Izvor: Pobjeda