Autor 
Selektori američke i iranske reprezentacije rekli su da ne žele da budu uvučeni u političku fudbalsku utakmicu kada se njihovi timovi susretnu u meču koji će odlučiti ko će proći u sljedeću, nokaut fazu Svjetskog prvenstva u Kataru.
“Mislim da će utakmica biti žestoka zbog činjenice da oba tima žele da prođu u sljedeću rundu – ne zbog politike ili zbog odnosa između naših zemalja”, rekao je američki selektor Greg Berhalter uoči večerašnjeg meča na stadionu Al-Tumama u Kataru.
Međutim, dok dva selektora pokušavaju da zadrže fokus na fudbalskom terenu, budući da nijedan od dva tima ne može biti siguran u prolaz u sljedeću rundu bez pobjede, politika se nadvija nad mečom reprezentacija dvije zemlje koje su prekinule odnose prije više od 40 godina i koje su otvoreni rivali na svjetskoj sceni, piše redakcija Radija Slobodna Evropa na engleskom jeziku.
Svjetsko prvenstvo je takođe prikazalo razdor u Iranu još otkako je turnir počeo 20. novembra – upotreba smrtonosne sile na antivladinim demonstracijama dovele su do novih sankcija SAD iranskim zvaničnicima, ali i podijelila navijače te zemlje.
Iranska reprezentacija suočila se s ogromnim pritiskom vlasti i demonstranata da zauzme stranu po pitanju protesta, koji se smatraju jednom od najvećih prijetnji iranskom klerikalnom establišmentu od Islamske revolucije 1979. godine.
Demonstracije širom zemlje izbile su poslije smrti iranske Kurdkinje Mahsa Amini. Ona je umrla 16. septembra ubrzo pošto je uhapšena zbog navodnog kršenja obaveze da žene nose hidžab.
Prema podacima boraca za ljudska prava, najmanje 450 ljudi je ubijeno, a više od 15.000 privedeno u vladinim akcijama protiv demonstranata.
Neki navijači su odali počast Amini noseći dresove “Mahsa Amini-22” ukazujući i na to koliko je godina imala kad je umrla.
U očiglednom izrazu solidarnosti s demonstrantima, članovi iranske reprezentacije nisu pjevali himnu zemlje uoči svoje prve utakmice u kojoj su izgubili od Engleza rezultatom 6-2, za koji se djelimično krive spoljašnje smetnje. Ipak, igrači su pjevali, kako kažu antivladini demonstranti, “krvavu himnu” uoči druge utakmice 25. novembra, kada su pobijedili Vels 2-0.
Iako je taj rezultat bio povod za masovno slavlje, Radio Farda RSE-a izvijestio je iz Katara da je grupa provladinih navijača koji su mahali zastavom Islamske republike uznemiravala i zastrašivala iranske navijače koji su protiv klerikalnog režima.
Nakon meča s Velsom, bivši selektor američke reprezentacije Jirgen Klinsman našao se na udaru kritika zbog svojih komentara posijle utakmice.
On je kao stručni komentator na BBC-ju rekao da je iranski tim “obrađivao sudiju”. “Obrađivali su linijskog i četvrtog sudiju, stalno su im bili u ušima”, rekao je on. “Bilo je mnogo incidenata koje nismo vidjeli. To je njihova kultura, oni te izbace iz igre.”
Keiroš, koji je trenirao Iran u dva navrata od 2011. do 2019, a bio i angažovan u SAD da razvije mapu puta kako bi američka reprezentacija osvojila Svjetsko prvenstvo do 2010, odgovorio je bujicom tvitova u kojima je branio iransku kulturu i svoj tim.
Rekao je da su Klinsmanovi komentari “sramota za fudbal”.
Nekoliko dana prije odlučujuće utakmice u grupi, Fudbalska federacija SAD izazvala je spor kada je na društvenim mrežama privremeno istakla iransku zeleno, bijelo i crvenu zastavu bez grba Islamske republike.
Iranska vlada je gnjevno reagovala, a iranska novinska agencija Tasnim, koja je na tvrdoj liniji, pozvala je da američka reprezentacija bude izbačena sa Svjetskog prvenstva i suspendovana na 10 utakmica.
Post je na kraju uklonjen i Fudbalski savez SAD je objasnio da je namjera isticanja iranske trobojke bez grba na 24 sata bila da se iskaže “podrška ženama u Iranu koje se bore za osnovna ljudska prava”.
U samom Iranu, bivši fudbalski reprezentativci su kažnjeni zbog podrške demonstracijama.
Vorija Gafuri, koji je otvoreno kritikovao iranski establišmenta i koji je iznenađujuće izostavljen iz selekcije za Svjetsko prvenstvo, navodno je uhapšen 24. novembra, nekoliko dana pošto je izrazio saučešće porodici Amini i pozvao da se prekine nasilje nad demonstrantima u Kurdistanu, regionu na zapadu Irana odakle su i on i Amini.
Iranski državni mediji javili su da je 35-godišnji Gafuri uhapšen zbog “vrijeđanja nacionalne fudbalske reprezentacije i propagande protiv vlade”.
Gafuri je ranije ovog mjeseca tvitovao da je “bolje umrijeti stojeći nego živeti klečeći”. U junu ga je iranski zvaničnik optužio da je kurdski separatista pošto je igrač dva puta na Tviteru koristio riječ “Kurdistan”.
Iranski mediji javili su da je Gafuri pušten uz kauciju. Međutim, grupe za ljudska prava su saopštile da je on sa zapada Irana prebačen u zatvor u glavnom gradu Teheranu.
Pod pritiskom je takođe bila iranska fudbalska legenda Ali Daei koji je rekao da je odlučio da ne putuje u Katar zbog vladine represije i naveo 28. novembra na društvenim mrežama da su posljednjih mjeseci i dana njemu i njegovoj porodici upućene “brojne prijetnje”.
Haktivistička grupa “Black Reward”, koja napada institucije i infrastrukturu iranske vlade, povećala je strahove da Teheran targetira navijače, pošto je objavila procurili snimak koji navodno prikazuje komandanta iranske provladine milicije koji kaže da je Katar dostavio spisak Iranaca koji su kupili ulaznice za Svjetsko prvenstvo, omogućavajući iranskim vlastima da identifikuju 500 osoba poznatih po antivladinim aktivnostima.
Američki reprezentativci su rekli da nisu znali da je Fudbalski savez SAD planirao da objavi post s kontroverznom zastavom, istovremeno izrazivši podršku pravima žena.
Dan pre velike utakmice, američki selektor Berhalter izrazio je žaljenje zbog zastave, ali je takođe insistirao da se ne fokusira na kontroverze koje su dovele do toga.
“Naravno, naše misli su sa iranskim narodom, cijelom zemljom, cijelim timom, svima, ali naš fokus je na ovoj utakmici”, rekao je on 28. novembra.
IZVOR: Radio Slobodna Evropa
