Društvo

Saopštenje za javnost NVO Antifašisti Cetinja

Povodom predstojećeg praznika – Prvog maja – Međunarodnog dana rada, u petak 28. aprila u 12 časova, cetinjski komunisti i antifašisti obići će vječnu kuću Jovana Tomaševića na Starom groblju na Cetinju – saopšteno je iz NVO Antifašisti Cetinja. Poručili su da pozivaju “sve ljevičare, progresivne pojedince i borce za solidarnost, pravdu i jednakost da
Saopštenje za javnost NVO Antifašisti Cetinja

Povodom predstojećeg praznika – Prvog maja – Međunarodnog dana rada, u petak 28. aprila u 12 časova, cetinjski komunisti i antifašisti obići će vječnu kuću Jovana Tomaševića na Starom groblju na Cetinju – saopšteno je iz NVO Antifašisti Cetinja.

Poručili su da pozivaju “sve ljevičare, progresivne pojedince i borce za solidarnost, pravdu i jednakost da nam se ovim povodom pridruže kako bi zajedno odali počast začetniku i predvodniku revolucionarnog pokreta u Crnoj Gori”.

Između dva svjetska rada njegov grob na Starom groblju redovno su posjećivali radnici i komunisti, a za 1. maj ostavljali crvene karanfile.

Od komunista sam poznavao samo neku braću Ćufka sa Cetinja. Bili su pekari, a komunisti od devetsto osamnaeste. Svakoga Prvog maja, sa crvenim karanfilima, odlazili su na grob Jovana Tomaševića, osnivača Komunističke partije Crne Gore. Tada bi ih redovno hapsili, držali dva – tri dana u zatvoru i puštali – (Vlado Dapčević)

Poznati crnogorski revolucionar Nikola Kovačević zapisao je:

I po inteligenciji i po kulturi Jovan Tomašević je bio najuzdignutiji Crnogorac, čovjek evropskog obrazovanja u dobrom smislu riječi. Govorio je nekoliko jezika, proputovao Evropu i upoznao međunarodni radnički pokret, a poznavao je i istoriju Crne Gore u tančine, život i dušu, dobre i rđave osobine Crnogoraca. Umio je, kao niko drugi, pridobiti borbene elemente i staviti ih pod svoj uticaj, odnosno pod uticaj ideja koje je zastupao. Bio je rijedak polemičar, pisac, nepomirljiv protivnik klasnog neprijatelja. Znao je, kao niko drugi, raskrinkati birokrate, trgovce, ekonomske i političke špekulante. Umio je mobilisati mase da se udruže i bore protiv nepravde i izrabljivanja. Iako bolestan na plućima, neumorno je radio kao vođ, propagandist i organizator. Načeto zdravlje je nemilice trošio po malim crnogorskim gradovima i selima stvarajući temelje pokreta radnika i seljaka, Komunističke partije posebno.

List radnika i seljaka “Radni narod”, u broju 19. od 1.aprila 1928, povodom četri godine od njegove smrti piše:

Kada današnja politička i socijalna reakcija bude minirana eksplozivom, koji je sama postavila u temelje svoje društvene strukture i kada jugoslovenski proleterijat bude pisao veliku knjigu svojih martira, na prvoj stranici biti će zapisano crvenim slovima ime Jovana Tomaševića. Ovo veliko ime oličenje je proleterske istrajne i nesavitljive volje da svoju mučnu i gigantsku borbu kruniše trijumfom najveće od svih ideja, koje su do sada potresale čovječanstvo. On je inkarnacija čeličnog karaktera, odvažne borbenosti veličine srca i asketske skromnosti, koje odlike mogu krasiti samo jednog ovakvog proleterskog borca, čija je široka duša nosila u sebi i gorko osjećala sve patnje potištenih i poniženih. Njegovo je srce znalo samo za ljubav, dok je mržnju i prezrenje osjećalo jedino prema kapitalističkom socijalnom poretku i njegovim idolopoklonicima, koji su ga mrzili svom žestinom njihove pokvarene duše, a iz straha javno poštovali, jer su znali da je on svijetao um, koji razbija njihovo carstvo mraka. Režim crnogorske autokratije osudio ga je još kao gimnazistu na robiju, dok je režim jugoslovenske demokratije, oličene u sistemu Glavnjače, isprebijao žandarmskim kundacima u sred Beograda njegova slabačka leđa jedino zbog toga što je bio imuniziran komunističkim poslaničkim mandatom. (…) On je bio stožer koji je oko sebe okupljao radnike, siromašne seljake i ono jezgro crnogorskih intelektualaca, čiji mozak nije bio ograničen pandurskim izmećarstvom i služenjem mračnjačkim režimima. (…) Prije četiri godine prestalo je da kuca veliko srce druga Jovana i da misli njegov snažni mozak. Tada je svaki proleterski borac Crne Gore izgubio pola sebe samoga, koji se gubitak još uvijek teško osjeća. Nastojmo da ga naknadimo uspomenom na neumrlog našeg druga i vođu Jovana Tomaševića, koja će okrijepiti naše duše i ozariti naša srca!

Proleterski trubun, osnivač i prvi predsjednik Pokrajinskog komiteta KPJ za Crnu Goru, Jovan Tomašević rođen je 13. februara 1892. Završio je prava u Francuskoj. Umro je 3. aprila 1924. godine na Cetinju od tuberkuloze i posljedica policijskog nasilja u 32. godini života.

Neka vladajuće klase drhte pred komunističkom revolucijom. U njoj proleteri nemaju izgubiti ništa osim svojih okova. A imaju dobiti čitav svijet – zaključuju se saopšteno je iz NVO Antifašisti Cetinja.