Foto:Neja Markicevic / CROPIX
Film “Bitka na Neretvi” proslavljenog crnogorskog reditelja i scenariste Veljka Bulajića jedan je od najgledanijih i najskupljih filmova svih vremena u Jugoslaviji. Film je bio nominovan za Oskara u kategoriji za najbolji strani film a plakat za film je napravio jedan od najvećih slikara, vajara, crtača i grafičara 20. vijeka, Pablo Picasso.
Naime, 1964. godine u Monte Karlu, dokumentarni film Veljka Bulajića “Skopje 63” dobija Gran pri Zlatna nimfa i nagradu kritike. Veliki Pikasov prijatelj, francuski akademik Marsel Ašard koji je bio predsjednik žirija prikazuje kopiju filma velikom slikaru nakon čega je Pikaso došao na završnu svečanost festivala i čestitao Veljku Bulajiću.
Nekoliko godina kasnije Veljko Bulajić je Pikasovom agentu u Parizu predložio da zamoli Pikasa da napravi plakat za film “Bitka na Neretvi”.
Pogledavši film i proučivši dešavanja u filmu, Pikaso je potvrdio da će napraviti plakat, ali da će uzeti dio iz svoje slike “Otmica Sabinjanki” i uz uslov da boja plakata bude crvena. Umjesto honorara, jedini zahtijev mu je bio da dobije 12 boca vina iz Jugoslavije. Njegov zahtjev je veliki reditelj ispoštovao izvrsnom kolekcijom vina sa svih strana Jugoslavije.
Ovaj plakat ima sve karakteristike Pikasovog kubizma a jaka crvena boja plakata simboliše herojstvo, stradanja, krv i borbu za slobodu. “Njujork tajms” je na svojoj naslovnoj strani objavio plakat u čak 1.2 miliona primjeraka, čime je film dobio besplatnu reklamu širom planete.
Film Bitka na Neretvi je samo u Jugoslaviji vidjelo više od četiri miliona gledalaca, a u svijetu više 350 miliona.
Bio je nominovan za „Oskara“ u kategoriji strani film, ali ga je pobijedio film „Z” grčko-franuskog reditelja Koste Gavrasa.
Prije devet godina na festivalu u Moskvi uvršćen je u deset najznačajnih filmova o Drugom svjetskom ratu.
Film je sniman 18 mjeseci, sponzoriralo ga je 58 privrednih kompanija iz Jugoslavije, u njemu je učestvovao kombinovani puk tadašnje JNA sa 10.000 vojnika, uništena su četiri posebno konstruisana sela, jedna tvrđava, a dva puta je miniran gvozdeni most na Neretvi.
Prema službenim procjenama, film je koštao čak 12 miliona dolara pa je nakon filma „Spartak“ Stanleyja Kubricka svrstan među najskuplje istorijske filmske spektakle po utrošenim sredstvima i broju statista.
Muziku za film napisao je izuzetno cijenjeni i poznati kompozitor Bernard Herman uz pomoć orkestra Londonske filharmonije.
Scenario za film su napisali Stevan i Veljko Bulajić, a režirao ga je Veljko Bulajić.
Glavne uloge tumače Sergej Bondarčuk, Yul Brynner, Anthony Dawson, Milena Dravić, Boris Dvornik i Orson Welles.
Ovo je bio prvi i jedini zajednički film Jula Brinera i Orsona Velsa. Briner je tumačio partizana Vladimira Smirnova, zvanog Vlada Rus, a Vels četničkog komandanta -senatora. Obojica su umrli istoga dana, 10. oktobra 1985. godine.
Osim njih, u filmu su učestvovale i druge, tada svjetske zvijezde Franko Nero, Hardi Kriger, Sergej Bondarčuk, Silva Košćina, Kurd Jirgens, Oleg Vidov, Špela Rozin i Entoni Doson.
Sa naših prostora tu su: Milena Dravić, Ljubiša Samardžić, Velimir Bata Živojinović, Boris Dvornik, Lojze Rozman, Nikola-Kole Angelovski, Stole Aranđelović, Miha Baloh, Faruk Begoli, Milena Dapčević, Dragomir Felba, Fabijan Šovagović, Pavle Vujisić, Abdurahman Šalja, Radko Polič, Branislav-Ciga Jerinić i mnogi drugi.
Na premijeri filma održanoj 29. novembra 1969. u Sarajevu, pored Josipa Broza Tita, prisustvovala je planetarno poznata glumica Sofija Loren i legendarni egipatski glumac Omar Šarif.
Izvor: Art Montenegro
Zbog planiranih radova na mreži, u utorak 15. oktobra, bez struje će biti dio grada, kao i neka seoska područja, saopšteno je iz Crnogorskog elektrodistributivnog sistema (CEDIS).
U terminu od 8:30 do 16 sati struje neće imati Ulica Nikole Lekića, dio Ulice Vojvode Boža, dio Hercegovačke, kao i djelovi Bajove ulice i Bulevara.
U terminu od 8 do 16 sati bez struje će biti i Podgor.
U terminu 9 do 19 sati bez struje će biti: Brestovi, Ožegovica, Trnjine, Dolovsko Korito, Meoci, Bijelo Polje, Ubli, Prisoja i Bijele Poljane, dok od 9:30 do 10:30 sati struje neće imati Ljubotinj, Utrg i budvanski Vodovod – saopštili su iz CEDIS-a.
Kako su objasnili navedeni radovi se izvode u cilju kvalitetnijeg i sigurnijeg napajanja električnom energijom. U slučaju loših vremenskih uslova, dodali su, radovi će biti odgođeni.
U Crnoj Gori je 31. decembra prošle godine, samo tri dana nakon što je završen popis stanovništva, domaćinstava i stanova, bilo registrovano 94.098 stranaca koji su po različitim osnovama zakonito boravili u našoj zemlji.
Kako je rečeno Pobjedi iz sektora zaduženog za odnose s javnošću Ministarstva unutrašnjih poslova, oni nemaju preciznu statistiku za 31. oktobar 2023, referentni datum na koji se odnose svi podaci prikupljeni tokom prošlogodišnjeg popisa, ali i ovi svakako dobro ilustruju odnose snaga i poziciju domicilnog stanovništva u tom periodu. Podaci ukazuju da je tada privremeni boravak imalo 36.655 stranaca, produženi privremeni boravak još 27.630, a stalno je bilo nastanjeno njih 29.813.
PODACI MUP-A
U susret sjutrašnjem objavljivanju prvih konačnih podataka, koje će Uprava za statistiku prezentovati javnosti u 11 sati, iz MUP-a smo potražili preciznije podatke iz njihovih registara o državljanima stranih zemalja koji su oko popisa i u njegovo vrijeme (zakonito) boravili u Crnoj Gori.
Podsjećamo da su do sada jedini i ujedno preliminarni rezultati popisa objavljeni 25. januara ove godine. Prema njima, u Crnoj Gori su bile popisane 673.203 osobe, od čega je 633.158 stanovnika naše zemlje, bez obzira na njihovo državljanstvo, zatim 217.441 domaćinstvo, 396.873 stana i 1.400 naselja. Najveći broj građana imali su Podgorica, Nikšić, Bar i Bijelo Polje, u kojima živi više od polovine crnogorskog stanovništva.
Zakon o popisu definiše da je trebalo da podaci budu prikupljeni od svih crnogorskih državljana koji imaju prebivalište ili boravište u Crnoj Gori, uključujući i one koji privremeno borave na nekom drugom mjestu, ali i strance sa odobrenim privremenim ili stalnim boravkom, te one kojima je naša zemlja uobičajeno mjesto boravka. To znači da bi svi koji su popunili popisne obrasce ujedno trebalo da pripadaju ovim grupama ljudi koji legalno borave u našoj zemlji.
S obzirom na to da je razlika između ukupno popisanih i popisanih stanovnika 40.045, to bi moglo značiti ili da je među anketiranima čak šest odsto onih čije je regulisanje zakonitog boravka tada bilo u toku (što je malo moguće), ili da su to oni koji pod (zakonom) nedefinisanim uslovima borave na teritoriji Crne Gore.
Kada je riječ o domaćim i stranim državljanima koji imaju zakoniti boravak u Crnoj Gori, pa se, samim tim, smatraju stanovnicima naše zemlje, bilo ih je 633.158. Ako bismo, bez kalkulacija o mogućim greškama i procentu stanovništva koje nije popisano, iskoristili podatak MUP-a da su u vrijeme popisivanja njih 94.096, ili 14,86 odsto, bili strani državljani, došli bismo do i do podatka da je među popisanim osobama samo 539.062 onih koji imaju crnogorski pasoš.
Naravno, statistika nikada nije tako prosta, te se uvijek mora uzeti u obzir i mogući stepen greške, kao i mnoge druge okolnosti koje su pratile popisno anketiranje. Ipak, i ovako okvirno upareni podaci ukazuju na eventualne posljedice promjene zakona o državljanstvu, koji bi omogućio desetinama hiljada stranaca (možda čak i za svih 94.096) već odomaćenih u Crnoj Gori da dobiju njeno državljanstvo. A koliko bi ih tek bilo ako bi ga zatražili i ljudi koji ne žive u Crnoj Gori…
RUSIJA, SRBIJA, TURSKA…
Posebno su interesantni podaci koji se odnose na broj stranaca koji su krajem prošle godine imali privremeni boravak ili bili stalno nastanjeni u našoj zemlji.
Očekivano, najviše ih je bilo iz Ruske Federacije – 26.104 njihova državljanina su bila registrovana u Crnoj Gori, dok ih je iz Ukrajine bilo 2.337, a stranaca s turskim državljanstvom još 10.421. Od zemalja sa kojima se naša država graniči (na kopnu), sa Kosova je bilo 3.672, a iz Albanije 2.994 osobe sa pasošima ovih zemalja.
Prema istim podacima, blizu 30.000 ljudi, koji su tada (prvremeno ili trajno) bili nastanjeni u Crnoj Gori, bilo je iz Srbije i Bosne i Hercegovine. Konkretno, bilo je registrovano 21.850 onih sa pasošem Srbije i još 7.556 sa pasošem Bosne i Hercegovine. Iako je ovih stranaca manje od pet odsto među ukupno popisanim stanovništvom, oni i dalje mogu uticati – čak i značajno – na konačne podatke u mnogim kategorijama. To se, prije svega, odnosi na etničko-kulturološke karakteristike građana izražene odgovorima na pitanja o nacionalnoj, odnosno etničkoj pripadnosti, zatim vjeri, maternjem jeziku, te jeziku kojim lice uobičajeno govori. Upravo ti podaci, uz one o broju stanovnika, polu, starosti i državljanstvu, biće sjutra objavljeni.
Neće biti dodatnih provjera
Nikola Zirojević iz SD-a zatražio je od Monstata prošle sedmice da omogući korišćenje softvera za kontrolu podataka sa popisa i 15 dana nakon objave rezultata.
Kao razlog je naveo prilično kratak period od samo sedam dana tokom kojih su građani to mogli uraditi, te probleme sa pristupom i pronalaženjem lica koja su identifikovana.
Za danas je zakazana posljednja 11. sjednica Odbora za praćenje popisa stanovništva, kao i praćenje sprovođenja procesa, čiji je član i Zirojević. Kako je kazao za Pobjedu, na njoj neću ponavljati zahtjev za produženje roka za provjeru podataka putem softvera, jer je već dobio odgovor Monstata.
Rečeno mi je da je interesovanje za korišćenje softvera bilo prilično nisko, te da se, nakon objave, rezultati popisa ni u kojem slučaju ne mogu korigovati. Pošto sam usmenim putem već dobio odgovor na zahtjev, ne vidim potrebu da isto pitanje ponovo pokrećem – precizirao je Zirojević.
Izvor: Pobjeda
Iz JP „Vodovod i kanalizacija” Cetinje obavještavaju potrošače u centru Cetinja da će danas (ponedjeljak, 14. oktobra), biti bez vode do otklanjanja kvara na vodovodnoj mreži.
Obustaviće se snabdijevanje vodom korisnicima u Istorijskom jezgru grada od 11 časova do završetka radova. Razlog obustave predstavlja hitna intervencija na vodovodnoj mreži u Njegoševoj ulici – saopštili su iz „Vodovoda”.
Vrijeme sjutra pretežno sunčano, povremeno uz slabu do umjerenu oblačnost, najavili su iz Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju.
Na sjeveru, po kotlinama i duž riječnih tokova, mjestimično jutarnja magla .
Vjetar slab do umjeren, promjenljivog smjera.
Jutarnja temperatura vazduha od 4 do 15, najviša dnevna od 16 do 26 stepeni.
Crnogorski privrednici imaju brojne nedoumice u vezi sa sprovođenjem odredbi Zakona o upravljanju otpadom koje se odnose na zabranu upotrebe plastičnih kesa, saopšteno je na okruglom stolu koji je organizovala Privredna komora Crne Gore (PKCG).
Iz PKCG su kazali da su okrugli sto na temu Zakon o upravljanju otpadom – zabrana upotrebe plastičnih kesa i plastike za jednokratnu upotrebu organizovali u saradnji sa Ministarstvom ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera.
Kako su naveli, skup je organizovan kako bi se pojasnile nove obaveze za privredu koje Zakon predviđa, mogućnosti prilagođavanja tržišta, kao i koji su to konkretni koraci koje kompanije mogu preduzeti u cilju usklađivanja sa zakonskim obavezama koje stupaju na snagu 20. oktobra.
Privrednici smatraju da postoje brojne nedoumice u vezi sa sprovođenjem odredbi Zakona o upravljanju otpadom koje se odnose na zabranu upotrebe kesa debljine između 15 i 50 mikrona, kao i određenih proizvoda od plastike za jednokratnu upotrebu – kaže se u saopštenju.
Načelnik Direkcije za upravljanje otpadom i komunalne usluge Ivan Stanišić kazao je da je Zakon o upravljanju otpadom usvojen u aprilu ove godine, a da je u pripremi od 2018.
Stanišić je podsjetio da je Ministarstvo ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera organizovalo višenedjeljnu kampanju predstavljanja Zakona i podzakonskih aktata, osmišljenu u cilju što detaljnijeg upoznavanja javnosti i svih subjekata na koje se Zakon odnosi sa propisanim normama.
Međutim, kako je naveo, svjesni su da postoje određene nejasnoće u vezi sa implementacijom pojedinih zakonskih odrebi i spremni su da ih razjasne.
Tako je pojašnjeno da su kese debljine od 15 do 50 mikrona zabranjene, dok su kese za pakovanje do 15 mikrona i preko 50 mikrona i dalje dozvoljene, uz napomenu da se za kese deblje od 50 mikrona plaća naknada – kaže se u saopštenju PKCG.
Navodi se da je Vlada 10. oktobra usvojila Uredbu koja predviđa da naknada za kese debljine preko 50 mikrona bude 0,03 centa.
Privrednicima je preporučeno i da od svojih dobavljača zatraže deklaraciju o materijalu od kojeg je pakovanje izrađeno, kako bi bili sigurni da li je zabranjen za upotrebu u skladu sa zakonom.
Jasmina Janković Mišnić iz Ministarstva ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera istakla je da je cilj kojem se teži primjenom tih zakonskih odredbi smanjenje, a zatim postupno i potpuno eliminisanje plastike za te potrebe i prelazak na održive alternative.
Privrednici su posebno istakli da bi usklađivanje sa evropskom praksom, koja podrazumijeva i zabranu uvoza, značajno pojednostavilo sprovođenje zakona i otklonilo mnoge nedoumice – kaže se u saopštenju.
Takođe su, kako se navodi, skrenuli pažnju i da bi taj zakonski akt trebalo uskladiti sa Zakonom o akcizama I jasno definisati da kese debljine od 50 mikrona budu klasifikovane kao kese za višekratnu upotrebu.
Tokom trajanja okruglog stola privrednici su dobili odgovore na pitanja i nedoumice koje se tiču primjene Zakona, kao i obaveza koje imaju u tom dijelu – dodaje se u saopštenju.
Izvor: MINA
Košarkaši Lovćena izgubili su od Podgorice na Cetinju, rezultatom 89:46, u drugom kolu domaćeg šampionata.
Daleko skuplja ekipa Podgorice opravdala je ulogu favorita, a sve je riješila već u prvom poluvremenu kada je stekla 20 poena viška.
Lovćen je imao problema u napadu, nije postigao koš 11 minuta, pa je bilo jasno da nema čemu da se nada u duelu protiv učesnika Druge ABA lige.
Jedini dvocifreni u redovima cetinjskog tima bio je Nikola Ratknić sa 11 poena.
Kod gostujuće ekipe 12 poena Entonija Smita, 11 Balše Živanovića i deset Nikole Žižića.