Međunarodni dan starijih obilježava se  1. oktobra, a ovogodišnja tema je “Starenje sa dostojanstvom: važnost jačanja sistema njege i podrške za starije osobe širom svijeta”.

Stanovništvo Crne Gore suočava se sa ubrzanim starenjem, što je posljedica niske stope nataliteta i sve češćeg odlaska mladih u inostranstvo. Prosječna starost populacije iznosi oko 40 godina, dok stariji od 65 godina čine značajan dio društva. To je povodom današnjeg dana saopšteno iz Crvenog Krsta Crne Gore.

Prema poslednjim zvaničnim podacima, iz CKCG su kazali da prosječna starost u Crnoj Gori iznosi 39,6 godina, a od oko 638.479 stanovnika njih 125.000 su penzioneri.

Iz JU Centar za socijalni rad za Prijestonicu Cetinje trude se da starijim osobama našeg grada pomognu kako bi poboljšali kvalitet života, to je za RTV Cetinje kazala supervizorka Centra, Milica Krivokapić.

Povodom Međunarodnog dana starijih osoba, želimo da podsjetimo na značaj brige o starijim osobama i da se zahvalimo svima onima koji svakodnevno doprinose poboljšanju kvaliteta života naših najstarijih sugrađana – kazala je Krivokapić.

Ovaj dan, kako je naglasila, pruža priliku da se istakne uloga starijih osoba u društvu, ali i izazovi sa kojima se suočavaju, kao što su socijalna izolacija, zdravstveni problemi i nedostatak adekvatne podrške.

Naš zadatak u Centru za socijalni rad je da osiguramo da svaki pojedinac dostojanstveno doživi starost, imajući pristup neophodnim resursima i podršci. Kroz različite usluge i prava, ali i inicijative i međusektorsku saradnju, pružamo pomoć i podršku našim korisnicima, ali i njihovim porodicama, stvarajući mrežu solidarnosti i međugeneracijske saradnje. Naši korisnici ostvaruju pravo na usluge koje im pružaju geronto domaćice dva puta nedjeljno, po dva sata, u okviru projekta “Pomoć u kući”, zatim, usluge smještaja u domovima starih u Crnoj Gori. Osim toga obezbjeđuju im se prava na materijalna davanja – dodatak za njegu i pomoć i ličnu invalidninu, kao i povlastice na putovanja – objasnila je Krivokapić.

Ovaj dan je i prilika da se podsjetimo koliko su starije osobe bogatstvo našeg društva, nosioci iskustva, znanja i mudrosti. Njihova dobrobit je odgovornost svih nas, istakla je!

Pozivamo sve sugrađane, institucije i organizacije da se priključe našim naporima u stvaranju društva koje vrednuje i poštuje starije osobe. Važno je da svi zajedno radimo na uklanjanju prepreka i predrasuda, kako bi starost postala vrijeme dostojanstva, sigurnosti i aktivnog učešća u zajednici – pozvala je ona.

S tim u vezi, u saradnji sa Nevladinom fondacijom “Lovćenska vila”, a u okviru 2. Festivala mentalnog zdravlja u Crnoj Gori, biće organizovan Okrugli sto na temu “Zdravo starenje: izazovi i mogućnosti” dana 17. oktobra ove godine.

Sa predstavnicima svih relevantnih organizacija i institucija na lokalnom nivou, razgovaraćemo o izazovima i poteškoćama sa kojima se suočavaju starija lica u Prijestonici Cetinje sa posebnim akcentom na narušenost (mentalnog) zdravlja, ali i o postojećim i potencijalnim mogućnostima za podršku i unapređenje kvaliteta života ove kategorije stanovništva – najavila je Krivokapić.

Ona je pozivala starije sugrađane da ih kontaktiraju putem besplatne telefonske linije 19977 i informišu se u vezi prava koje mogu ostvariti posredstvom Centra, a koja im mogu poboljšati kvalitet života i dostojanstveno starenje.

S. Lagator

Shodno planskim aktivnostima Uprave policije, Sektora policije opšte nadležnosti, u periodu od 14. do 30. septembra je, u saradnji sa Nacionalnim biroom osiguravača Crne Gore, realizovana  kampanja pod nazivom  „Pojas za sve“.

Kampanja je imala za cilj podizanje nivoa svijesti građana, odnosno učesnika u saobraćaju, o poštovanju zakonske obaveze korištenja sigurnosnih pojaseva na svim mjestima u vozilima na kojima su pojasevi ugrađeni, kao i obavezno korišćenje bezbjednosnih sjedišta za prevoz djece – saopšteno je iz Uprave policije(UP).

Kako su kazali za vrijeme realizovanja kampanje policijski službenici su izdali 2.501 nalog za plaćanje novčane kazne vozačima i putnicima u vozilu koji nijesu koristili sigurnosni pojas, dok je tokom cijelog septembra za isti prekršaj izdato ukupno 3.867 naloga za plaćanje novčane kazne.

Sa aktivnostima na sankcionisanju ovog prekršaja službenici saobraćajne policije će nastaviti nesmanjenim intezitetom i u narednom periodu, a ovom prilikom još jednom  apelujemo  na sve učesnike u saobraćaju koji imaju zakonsku obavezu korišćenja sigurnosnih pojaseva, da koriste iste, kao i da poštuju saobraćajne propise zbog lične bezbjednosti i bezbjednosti ostalih učesnika u saobraćaju – zaključuju u saopštenju iz UP.

Građani Crne Gore od danas do 7. oktobra mogu da provjere svoje podatke o etničko kulturološkim karakteristikama prikupljenih Popisom stanovništva, domaćinstava i stanova koji je sproveden krajem prošle godine, najavio je direktor Uprave za statistiku MONSTAT Miroslav Pejović.

Softveru je u funkciji od danas u 11 sati, a pristupa mu se preko linka: https://popis2023.monstat.org/

Monstat je juče objavio Uputstvo za korišćenje aplikacije za provjeru etničko-kulturoloških karakteristika prikupljenih popisom stanovništva, domaćinstava i stanova u 2023. godini.

Uputstvo je objavljeno na sajtu Monstat, a kako je ranije Uprava za statistiku najavila sjutra će aktivirati softver za provjeru podataka sa Popisa stanovništva sprovedenog krajem prošle godine.

Statistički ID, odnosno devetocifarski broj sa naljepnice koja se nalazi na kopiji Upitnika za lice (P1) tj. Popisnice.

Nakon što softver pronađe jedinstveni 9-cifarski broj, u sljedećem koraku je neophodno unijeti dodatne informacije, tačnije jedan od identifikacionih podataka sa samog zaglavlja Upitnika za lice (opštinu, ili popisni krug, ili redni broj stana ili redni broj lica).

Ukoliko se podaci o licu nalaze u bazi popisa, softver će na ekranu prikazati rezultate upita, odnosno kako se to lice izjasnilo na 4 pitanja o etničko kulturološkim karakteristikama.

Sama sesija će trajati 60 sekundi, pri čemu ćete moći da provjerite svoje podatke maksimalno do tri puta dnevno.

“Ukoliko softver iz nekog razloga ne prepozna podatke koje zadate kao upit, a nalaze se na kopiji vaše popisnice, molimo Vas da kontaktirate info centar Uprave za statistiku putem sljedećih brojeva telefona: 020 230 811 ili 068 851 500, kako bi u zajedničkoj komunikaciji otklonili eventualne poteškoće prilikom provjere podataka”, kazao je Pejović.

Pejović je najavio da će građani svoje podatke moći da provjeravaju od 1. do 7. oktobra.

Novi konačni rezultati Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova, sprovedenog od 3. do 28. decembra 2023. godine, biće poznati 15. oktobra.

“Konačni rezultati popisa biće objavljeni 15. oktobra. Treba istaći da će tog dana biti objavljeni podaci o ukupnom broju stanovnika Crne Gore po opštinama, o polnoj i starosnoj strukturi, o etničko-kulturološkim obilježjima, državljanstvu, a onda će narednih dana uslijediti sukcesivno objavljivanje saopštenja o drugim karakteristikama stanovništva”, kazao je Pejović, ranije za TVCG.

Sindikalna potrošačka korpa (SPK) za period jul-septembar iznosila je 2.000 eura i 130 eura je viša nego u tri mjeseca prije toga.

Centar za edukaciju, informisanje i sindikalna istraživanja utvrdio je sindikalnu potrošačku korpu (SPK) za III kvartal 2024. godina, a ona se odnosi na troškove četvoročlane porodice u Crnoj Gori, sa dvoje djece školskog uzrasta.

Ukupna vrijednost SPK-a za period jul-avgust-septembar 2024. godine iznosi 2.000 eura.

“U poređenju sa prethodnim kvartalom, odnosno drugim kvartalom 2024. godine, sindikalna potrošačka korpa bilježi rast u iznosu od 130,00 eura, odnosno 6,95%”, saopštila je Unija slobodnih sindikata.

Od ukupno deset kategorija troškova koje su definisane Metodologijom za izradu SPK-a, u ovom kvartalu zabilježen je rast u čak pet kategorija, i to:

• Trošak prehrambenih proizvoda – 3,42%
• Troškovi imputirane rente – 11,43%
• Troškovi stanovanja i komunalija – 6,67%
• Troškovi obrazovanja i kulture – 30,00%
• Troškovi ljetovanja – 25,00%

Prikupljanjem novih cijena iz tri najveća trgovinska lanca u Crnoj Gori za 135 namirnica koje ulaze u sastav kategorije troškova prehrambenih proizvoda, odnosno 132 namirnice u ovom kvartalu s obzirom na sezonski karakter nekih od njih, tj. nedostatka istih na rafovima posmatranih trgovinskih lanaca u momentu popisivanja cijena, utvrđeno je da izdatak za prehrambene proizvode u III kvartalu 2024. godine iznosi 605 eura.

„Iznos ove kategorije troškova u porastu je za 20 eura u odnosu na II kvartal 2024. godine kada su isti iznosili 585 eura, čime bilježimo rast od 3,42%. Na rast troškova koja domaćinstva imaju u cilju obezbjeđivanja osnovnih prehrambenih namirnica uticao je prekid akcije ograničavanja marži koju je sprovela Vlada Crne Gore tokom aprila i maja tekuće godine. Ovom akcijom limitirane su cijene 43 proizvoda od posebnog značaja za život i zdravlje ljudi, odnosno cca 500 artikala, od kojih je nešto preko 3/4 proizvoda ulazilo u sastav SPK-a za II kvartal 2024”, saopšteno je iz Unije slobodnih sindikata.

Više relevantnih institucija i udruženja sprovodilo je istraživanja u Crnoj Gori koja su pokazala da se renta povećala i do 60% u poslednje 2-3 godine.

„S obrizom da prosječna cijena rente na teritoriji Podgorice za posmatranu veličinu stana od 60m2 iznosi cca 470 eura, a da je ista još veća na jugu zemlje, kategorija troškova imputirane rente u okviru SPK-a zabilježila je povećanje u prosječnom iznosu od 40,00 eura (11,43%) i sada iznosi 390 eura”, navodi se u saopštenje.

Troškovi stanovanja i komunalija u ovom periodu iznose 240 eura čime se bilježi rast od 6,67%, odnosno 15 eura u nominalnom iznosu (prethodno 225 eura).

„Na rast ove kategorije troškova prevashodno je uticao iznos prosječnog računa električne energije, koji je u ovom kvartalu uvećan zbog sezone hlađenja tokom ljetnjih mjeseci. Osim toga, došlo je i do rasta cijene usluga vodosnabdijevanja, što se takođe odrazilo na ukupan iznos ove kategorije troškova”, navodi se u saopštenju.

Troškovi obrazovanja i kulture su takođe u porastu u ovom kvartalu, upravo zbog opremanja đaka za novu školsku godinu.

„U ovoj kategoriji, SPK bilježi rast za prosječan iznos kompleta knjiga za srednju školu (90 eura), kao i kupovine svesaka i ostalog školskog pribora. Tako ova kategorija troškova za III kvartal bilježi rast od 30%, i iznosi 130 eura. Napominjemo da u ovu kategoriju ne ulazi trošak kupovine udžbenika za osnovnu školu s obzirom da su isti besplatni, a da su djeca posmatrane četvoročlane porodice uzrasta osnovne i srednje škole“, poručuju iz sindikata.

III kvartal 2024. godine obilježilo je vrijeme godišnjih odmora.

„S obzirom na rast ugostiteljskih usluga u prethodnom periodu, došlo je i do porasta troškova ljetovanja za 25%, odnosno sa 100 eura na 125 eura mjesečno. U ukupnom iznosu to bi značilo da je četvoročlana porodica za sedmodnevni boravak na moru na bazi polupansiona u hotelima niže i srednje kategorije morala da izdvoji 1500 eura, što je, kada se podijeli na 12 mjeseci, u nominalnom iznosu rast od 25 eura mjesečno“, zaključuju iz USSCG.

Italijan Fabio Mareska našao se u centru skandala pa ga je UEFA po hitnom postupku makla sa liste arbitara koji će suditi večerašnji meč Lige šampiona između PSV Ajndhovena i Sportinga iz Lisabona.

Kako je objavila “Gazeta delo Sport”, Mareska je tokom meča u šampionatu Kuvajta između Kuvajta i Al Arabija na kom je dijelio pravdu, jednom od igrača zaprijetio smrću.

Pošto je cijeli skandal došao do čelnika UEFA, on je skinut sa meča Lige šampiona za koji je bio delegiran.

Njega će u ovoj utakmici elitnog takmičenja zamijeniti zemljak Danijele Doveri.

Glavni arbitar biće Marko Gvida, a njegovi pomoćnici Ćiro Karbone i Đorđo Pereti.

Utakmica između PSV-a i Sportinga igra se večeras od 21h.

Predsjednica Banke hrane, Marina Medojević čestitala je Međunarodni dan starijih osoba i poručila Vladi i lokalnim samoupravama da obezbijede dostojanstveno starenje građanima koji žive u Crnoj Gori.

“Banki hrane se javlja nemali broj starijih ljudi koji nemaju nikakvih primanja. Socijalna penzija nije predmet interesovanja nosioca javne politike decenijama unazad, a ni danas. Mali je broj onih koji zadovolje stroge kriterijume ostvarivanja prava na materijalno obezbjeđenje porodice i dobiju nevjerovatnih 89 eura mjesečno kao jedini vid pomoći sistema”, istakla je Medojević. Kolika je briga i kakav je kvalitet života starih kod nas najbolje će reći vremešni stanovnici naše države, kazala je ona.

“Znamo da većina ljudi starije dobi ima zdravstvenih problema. Dugo čekanje na pregled kod ljekara,kupovina ljekova, prevoz, su samo neki od problema koje moraju sami riješiti. Ne mali broj njihovih potomaka je otišao van granica naše države i ne može pomoći. Oni koji su u blizini često ne mogu zadovoljiti ni osnovne životne potrebe svoje porodice, pa tako ni pomoći bližnjima. Mnogo je porodica koje imaju člana domaćinstva u ozbiljnim godinama koje zahtijevaju posebnu brigu a oni im je ne mogu priuštiti. Neko jer ima radne obaveze, neko jer nema sredstava. Mnogima je i jedno i drugo problem”, ukazuje Medojević.

Ona je kazala da je u posljednjih dvadesetak godina koncept gradnje dnevnog boravka za starije, u šali nazvan “vrtić za starije”, sve više prihvaćen.

“Specifičnost ovog programa je, osim usluga zdravstvene njege, medicinske rekreacije, prehrane, te organizacije slobodnih aktivnosti poput likovnih i muzičkih radionica , omiljenih društvenih igri, ujedno i prevoz korisnika od doma do ustanove i obratno uz pratnju medicinskog osoblja u prilagođenom vozilu. Ovo je program dnevnog boravka. Ovaj koncept brige o starima korisnicima daje veći nivo samostalnosti i slobodnog organizovanja i omogućava dostojanstveno starenje u vlastitom domu i pritom odlaže institucionalizaciju”, ističe Medojević.

Ona je podsjetila da prema posljednjim zvaničnim podacima prosječna starost u Crnoj Gori iznosi 39,6 godina.

“Međunarodni dan starijih osoba se obilježava 1. oktobra, u skladu sa Rezolucijom 45/106 koju je proglasila Generalna skupština Ujedinjenih nacija 14. decembra 1990. godine, sa ciljem da se naglasi važnost prilagođavanja životnog okruženja potrebama i sposobnostima stanovnika trećeg doba. Nakon ove inicijative, Generalna skupština Ujedinjenih nacija je 1991. godine, u skladu sa Rezolucijom 46/91, usvojila principe Ujedinjenih nacija koji se odnose na starije osobe. Na Svjetskoj skupštini o starenju 2002. godine usvojen je Madridski međunarodni akcioni plan za starenje kako bi se odgovorilo na mogućnosti i izazove starenja stanovništva u 21. vijeku i promovisao razvoj društva za sve generacije”, navodi Medojević u saopštenju dostavljenom medijima.

Ona je objasnila da je starenje stanovništva globalni trend koji preoblikuje društva širom svijeta.

“Predviđa se da će do 2030. godine starije osobe nadmašiti broj mladih na globalnom nivou, a ovo povećanje je najbrže u zemljama u razvoju. Ova demografska promjena je značajno transformisala pejzaž brige, obuhvatajući širok spektar potreba za plaćenom i neplaćenom podrškom u formalnom i neformalnom okruženju. Kako stanovništvo stari, potražnja za sveobuhvatnim uslugama zdravstvene zaštite, njege i socijalne podrške značajno je porasla, posebno za najnovije projekcije Ujedinjenih nacija pokazuju da se do 2050. godine predviđa da će broj osoba starijih od 65 godina širom svijeta biti više nego dvostruko veći od broja djece mlađe od pet godina i približno isti kao i broj djece mlađe od 12 godina”, navodi Medojević.

“Brinimo o našim starima, koliko mi budemo brinuli o njima, toliko će i naši potomci brinuti o nama. Srećan dan starih”, zaključuje ona.

Izvor: Vijesti