Nije se Hrist “rodio dva puta”, nego vjernici koji poštuju Gregorijanski (novi) kalendar slave Božić 25. decembra, a oni koji računaju vrijeme po Julijanskom (starom) kalendaru to čine 7. januara, kaže istoričar Šerbo Rastoder za Radio Slobodna Evropa (RSE).
Julijanski kalendar je do 1918. bio u opštoj upotrebi u Crnoj Gori i Srbiji.
Godinu kasnije je u novoj državi – Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca (SHS) – ustanovljena upotreba Gregorijanskog kalendara.
“Ta odluka je naišla na veliki otpor prije svega SPC, tvrdili su da se time njima nameće katolički kalendar, da se kroz taj proces pokušava urušiti identitet srpskog naroda, i sve ono što je pratilo tu priču”, kaže za RSE istoričar Adnan Prekić.
I danas je Gregorijanski zvanični kalendar u Srbiji, a Srpska pravoslavna crkva (SPC) koristi Julijanski.
Julijanski kalendar je ustanovio Julije Cezar u 46. godini prije nove ere, dok je Gregorijanski kalendar uveden sredinom 16. vijeka.
Kada su 1582. godine ljudi primijetili da postoji razlika između lunarnog i solarnog kalendara, papa Grgur XIII je okupio naučnike da ustanove tu razliku i našli su da ona iznosi 13 dana, navodi Rastoder.
Tu kalendarsku reformu kroz Gregorijanski kalendar je, prema njegovim riječima, prihvatila većina država – prvo katoličke zemlje, potom protestantske, i na kraju pravoslavne, uglavnom u 20 vijeku.
Jedino ruska, srpska i koptska crkva nijesu prihvatile Gregorijanski kalendar, pa slave Božić po starom, Julijanskom, 7. januara.
Kod mnogih to izaziva zabunu da je riječ o “dva Božića”.
Međutim, Božić je po oba kalendara istog datuma 25. decembra, kaže za RSE profesor na katedri za istoriju Filozofskog fakulteta Adnan Prekić.
“Po Julijanskom kalendaru je Božić takođe 25. decembra, ali on “pada” 7. januara po sada opštevažećem Gregorijanskom kalendaru. Kod nekih stvara zabunu to što SPC koristi Julijanski kalendar, ali datume izražava po Gregorijanskom kalendaru”, objašnjava Prekić.
On smatra paradoksalnim da se priča o kalendaru svodi na ideološki, politički ili vjerski kontekst.
“Po mom dubokom uvjerenju to je isključivo matematičko pitanje, odnosno pitanje preciznosti kalendara i njegove funkcionalnosti”, ocjenjuje Prekić.
Rastoder podsjeća da mnogi pravoslavni narodi slave Božić po Gregorijanskom kalendaru 25. decembra, kao u Grčkoj, Ukrajini, Bugarskoj, Rumuniji, na Kipru.
“Nema tu nikakve posebne enigme, osim činjenice da su ruska i srpska crkva odbile da slijede manje-više čitav svijet koji primjenjuje Gregorijanski kalendar, pa je došlo do apsurda da se rođenje Hrista slavi u nekim sredinama dva puta”, kaže Rastoder.
U Crnoj Gori se, prema njegovim riječima, do 1918. godine Božić slavio 25. decembra po starom kalendaru.
To se mijenja kada je nezavisna Crna Gora 1918. prisajedinjena Srbiji, čime je ušla u novoformiranu Kraljevinu Srba Hrvata i Slovenaca (Jugoslavija).
Potom su srpske vlasti ukinule Crnogorsku pravoslavnu crkvu (CPC) 1920. godine, iako je ona po Ustavu Knjaževine Crne Gore bila autokefalna.
SPC je postala dominantna pravoslavna vjerska zajednica u Crnoj Gori, a ona slavi Božić 7. januara, koji je zapravo gregorijanski ekvivalent 25. decembru po Julijanskom kalendaru.
Od 1. januara 2025. godine počela je primjena novog propisa o obračunu punog poreza na sve kupovine preko interneta, što je izazvalo zbrku među kupcima.
Građani su primali poruke u kojima su obaviješteni da uplate iznos carine na žiro-račun, a zatim im je dostavljen poručeni paket.
U razgovoru za Boje jutra na TV Vijesti, Albian Siništaj, načelnik Odsjeka za carinsku tarifu Uprave carina, objasnio je da operateri, kao što su Pošta Crne Gore, ekspresne kurirske službe, DHL i UPS, podnose deklaracije i obavljaju prijem pošiljaka, ali da ne postoji jedinstven već koriste različite načine za obavještavanje građana o uplati carine, što zbunjuje građane.
“Oni popunjavaju deklaraciju, vrši se prijem, a zakonom i drugim propisima je definisano da obezbeđenje carinskog duga vrši garancija operatera, koji podnosi deklaraciju. Što se tiče načina kako oni kontaktiraju sa svojim kupcima, to je definisano u ugovorima između prodavaca, odnosno izvoznika, i operatera u Crnoj Gori”, rekao je Siništaj.
On je takođe ukazao na to da mnogi građani nisu dovoljno informisani o novim propisima, jer je e-trgovina u Crnoj Gori, posebno od pandemije COVID-19, doživjela značajan porast.
Platforme poput Temua postale su vrlo popularne, ne samo u Crnoj Gori, nego i u regionu i globalno. To je dovelo do povećanja broja paketa, koji su u prva tri radna dana 2025. godine dostigli brojku od gotovo 24.000.
Zbog velike količine, Siništaj je istakao da je nemoguće da svaki građanin ide u carinsku ispostavu, popunjava deklaraciju i plaća carinu, što je bio jedan od razloga za uvođenje sistema u kojem carinu obezbjeđuje operater.
“Nemoguće bi bilo da svaki građanin dođe do carinske ispostave, plati i popuni tu deklaraciju. Zato je u mnogim evropskim zemljama uspostavljen sistem u kojem carina opterećuje garanciju operatera”, objasnio je Siništaj.
Prema podacima iz Uprave carina, od 1. do 9. januara pristiglo je 16 e-manifesta, sa ukupno preko 21.000 pošiljki, čija je ukupna vrijednost bila 779.794 eura. Od ovog iznosa, naplaćeno je više od 163.000 eura po osnovu PDV-a.
S obzirom na ogromnu količinu pošiljaka i obim posla, Siništaj je naglasio važnost jasne komunikacije između operatera i kupaca kako bi se izbjegle nesporazumi prilikom uplate carine te najavljuje da imaju viziju da postupak koji se odnosi na online kupovinu, odnosno kupovinu preko interneta, bude ujednačen.
Na crnogorskim putevima tokom vikenda, od 10. do 12. januara, evidentirana je 31 saobraćajna nezgoda u kojima je jedno lice smrtno stradalo dok je šest zadobilo lake tjelesne povrede.
U istom periodu, pripadnici saobraćajne policije su u okviru represivnih aktivnosti podnijeli 132 prekršajne prijave, izdali 910 prekršajnih naloga, privremeno oduzeli 12 pari registarskih oznaka i isto toliko vozila isključili iz saobraćaja.
“Slobode je lišeno 45 vozača zbog upravljanja vozilom pod dejstvom alkohola, opojnih droga ili drugih psihoaktivnih supstanci i ostalih težih prekršaja iz oblasti saobraćaja. Od tog broja njih 19 je lišeno slobode zbog vožnje pod dejstvom alkohola u organizmu u nedozvoljenoj količini, 16 vozača je lišeno slobode zbog vožnje pod dejstvom opojnih droga ili drugih psihoaktivnih supstanci, i 10 vozača zbog počinjenih drugih težih prekršaja iz oblasti Zakona o bezbjednosti saobraćaja na putevima. Od ukupnog broja lica lišenih slobode, njih 21 je lišeno slobode u Podgorici, sedam u Nikšiću, četiri u Baru i tri u Tivtu”, navode u saopštenju policije.
Napominju vozače da je od 15.11.2024. do 1.04.2025. godine na snazi Naredba o vremenskom periodu i putu odnosno djelovima puta na kojima je obavezna upotreba pneumatika za zimsku upotrebu, te će u skladu sa tim službenici saobraćajne policije vršiti pojačane kontrole učesnika u saobraćaju u narednom periodu.
“Naglašavamo da će predmet pojačane kontrole saobraćaja u narednom periodu biti posjedovanje i upotreba pneumatika za zimsku upotrebu, naročito kod autobusa i teretnih motornih vozila, a tokom praznika će biti sprovedene planske represivne aktivnosti pojačane kontrole saobraćaja sa težištem na kontrolu prisustva alkohola i nedozvoljenih psihoaktivnih supstanci kao i sankcionisanja neodgovornih učesnika u saobraćaju. Presretači će takođe intenzivnije pokrivati najfrekventnije putne pravce, sa posebnim akcentom na pristupne puteve koji vode ka zimskim turističkim centrima i primorskim opštinama”, navode u policiji.
Uprava policije apeluje na sve učesnike u saobraćaju da strpljivom, odgovornom i opreznom vožnjom prilagođenom uslovima na putu, doprinesu svojoj i bezbjednosti ostalih učesnika u saobraćaju poštujući saobraćajne propise.
Uprava policije obavještava nadležna tužilaštva o svim pojedinačnim slučajevima negativnih i neprimjerenih komentara na društvenim mrežama, a povodom tragedije na Cetinju, a tužilaštvo je upoznato i sa tekstom koji je objavljen na jednom portalu, navodi se u saopštenju UP.
Uzimajući u obzir da su u posljednih 10 dana izraženi negativni i neprimjereni komentari na društvenim mrežama i drugim otvorenim izvorima, koji su uzrokovani tragedijom na Cetinju gdje je izvršeno teško ubistvo, obavještavamo javnost da službenici Uprave policije sa svim pojedinačnim navodima ove vrste upoznaju blagovremeno državno tužilaštvo po mjesnoj nadležnosti u cilju pružanja ocjene postojanja krivičnog djela ili prekršaja u datim slučajevima – kaže se u saopštenju.
Dodaju da se je pojedinačno za svaki slučaj u kojem je objavljen neprimjereni komentar postupanje policije je u toku, gdje se u određenim slučajevima nadležni tužilac izjasnio da će se cijeniti postojanje prekršaja iz člana 19 Zakona o javnom redu i miru.
Osim toga, obavještavamo vas da je Uprava policije, u odnosu na pojedine neprimjerene tekstove objavljene na jednom portalu, a koji su izazvali reakcije šire javnosti, obavijestila nadležno državno tužilaštvo. Apelujemo na građane, društvene činioce, kao i medije da se uzdrže od plasiranja sadržaja koji mogu dodatno negativno uticati na usložnjavanje trenutno osjetljive društvene i bezbjednosne situacije – kaže se u saopštenju.
Snažan zemljotres jačine 6,9 stepeni po Rihterovoj skali pogodio je danas jugozapad Japana, saopštila je Japanska meteorološka služba (JMA).
Upozorenje na cunami maksimalne visine od jednog metra izdato je za prefekture Mijazaki i Kočin, prenio je Kjodo.
Cunami, za koji se procenjuje da je visok čak 1 metar (3,2 stope), stigao do kopna u roku od 30 minuta od zemljotresa.
U prefekturi Mijazaki već je primećen cunami visok 20 centimetara, a kako navodi japanska agencija u nuklearnoj elektrani u prefekturi Ehime nisu potvrđene anomalije u radu.
Za sada nema podataka o eventualnim žrtvama niti pričinjenoj materijalnoj šteti.
Prijestonica je raspisala Javni konkurs za sufinansiranje programa rada sportskih subjekata za 2025. godinu, koji će biti otvoren zaključno sa 27. jauarom 2025. godine.
Sredstva iz Budžeta Prijestonice Cetinje opredijeljena za sufinansiranje sporta za tekuću godinu, biće usmjerena za: sufinansiranje programa rada sportskih organizacija kojima je Prijestonica Cetinje osnivač ili suosnivač, sportske organizacije kojima Prijestonica Cetinje nije osnivač ili suosnivač, a koje su uredno registrovane u Ministarstvu sporta i mladih Crne Gore, netakmičarske sportske subjekte, sportsko rekreativna društva, školska sportska društva, sportske subjekte osoba sa invaliditetom i sufinansiranje sportskih manifestacija – saopšteno je iz gradske uprave.
Pravo učešća na konkurs, kako su kazali, može ostvariti sportski subjekt, koji je osnovan najmanje godinu dana prije raspisivanja konkursa.
Uz popunjeni prijavni obrazac sportski subjekti podnose propisanu dokumentaciju koja je navedena u Javnom konkursu.
Prijave na Konkurs, sa traženom dokumentacijom dostavljaju se u zatvorenoj koverti, Građanskom birou opštine, radnim danima od 7 do 15 časova (zgrada opštine, kancelarije 1 i 2).
Prijave se mogu poslati poštom na adresu: Prijestonica Cetinje, Komisiji za procjenu programa i utvrđivanja predloga visine sredstava koja se dodjeljuju sportskim subjektima za 2025.godinu, sa naznakom – ZA KONKURS.
Dodatne informacije se mogu dobiti svakog radnog dana, u vremenu od 10 do 14 časova, u kancelariji br. 115 (Sekretarijat za obrazovanje, sport i mlade Prijestonice Cetinje).
Informacije se mogu dobiti i putem mejla: sekretarijat.osm@cetinje.me ili na broj telefona broj 041/231-346.
U Crnu Goru je od početka rata u Ukrajini, 24. februara 2022. godine, ušlo 293.414 osoba iz Ukrajine, a napustilo je 292,5 hiljada, saopštili su iz Ministarstva unutrašnjih poslova (MUP).
Iz tog Vladinog resora su rekli da je od 6. januara ove godine do danas u Crnu Goru ušla 1.031 osoba iz Ukrajine, dok je u istom periodu napustilo 940 ljudi.
U tom periodu, kako su kazali, 27 osoba iz Ukrajine podnijelo je zahtjev za odobravanje privremene zaštite.
Od početka primjene Odluke o privremenoj zaštiti, 14. marta 2022.godine, do danas su podnijeta 13.034 zahtjeva za privremenu zaštitu (7.941 žena i 5.093 muškaraca), od kojih je odobreno ukupno 12.302 zahtjeva – navodi se u saopštenju.
Navodi se da je broj zahtjeva za produženje privremene zaštite u tom periodu 10.932, od čega su žene podnijele 6.786, a muškarci 4.146 zahtjeva.
Broj zahjeva za produženje privremene zaštite u 2023. je 4.305, a odobreno je 4.299 zahtjeva, dok je prošle godine podnijeto 6.587 zahtjeva za produženje privremene zaštite, od čega je 6.166 odobrenih, a za ostale je obrada u toku – kazali su iz MUP-a.
Iz tog resora su naveli da preduzimaju aktivnosti iz svoje nadležnosti i da su svi segmenti upravljanja migracijama pod kontrolom.